Xe phóng đạn và radar của tổ hợp S-300PMU-2. Ảnh: Military Edge.
Tờ Kommersant của Nga hôm 23/4 dẫn nguồn tin quân sự giấu tên cho biết nước này có thể bắt đầu cung cấp hệ thống phòng không S-300 cho Syria trong tương lai gần. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng Syria vẫn khó có thể chặn đứng một cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình của Mỹ trong tương lai, ngay cả khi sở hữu lá chắn S-300 hiện đại.
Kể từ khi được sản xuất đại trà năm 1978, hệ thống phòng không S-300 liên tục được nâng cấp để đảm bảo khả năng đối phó với các mối đe dọa mới. Nga có thể sẽ chuyển giao cho Syria biến thể S-300PMU-2 "Favorit", vốn được Damascus đặt mua hồi năm 2013.
Nếu được trang bị hệ thống S-300PMU-2, năng lực phòng không của Syria sẽ được tăng cường đáng kể, gây ra mối đe dọa thực sự với chiến đấu cơ liên quân tại Syria.
S-300PMU-2 có thể diệt mục tiêu có tốc độ gấp nhiều lần tiêm kích Mỹ, cũng như đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm ngắn. Hệ thống này có thể triển khai chiến đấu trong vòng 5 phút nếu kíp vận hành được đào tạo bài bản, rút ngắn đáng kể thời gian phản ứng so với các tổ hợp phòng không đời cũ.
Tổ hợp S-300 Nga tập bắn tên lửa hành trình bay thấp
Tuy nhiên, giới phân tích phương Tây cho rằng ngay cả khi được trang bị S-300PMU-2 "Favorit", lực lượng phòng không Syria vẫn khó có thể đối phó đòn tập kích bằng tên lửa hành trình tương tự cuộc tấn công hôm 14/4 của liên quân Mỹ, Anh, Pháp.
Theo chuyên gia Dave Majumdar, tên lửa hành trình hiện đại như Tomahawk thường bay ở độ cao cực nhỏ nên khó bị phát hiện và đánh chặn. Các tên lửa của tổ hợp S-300PMU-2 có thể diệt tên lửa hành trình ở độ cao 25 m so với mặt đất, nhưng tầm bắn sẽ bị thu ngắn đáng kể xuống chỉ còn vài chục km.
Khả năng đánh chặn của chúng giảm xuống khi tên lửa phóng từ Địa Trung Hải liên tục cơ động theo địa hình, lợi dụng các dãy núi ở phía tây Syria để "tàng hình" trước radar. Các dãy núi này cũng hạn chế đáng kể tầm quan sát của radar nhìn vòng 64N6E thuộc tổ hợp S-300PMU-2 của Syria.
Các dãy núi ở phía tây Syria có thể hạn chế khả năng phát hiện mục tiêu của radar S-300. Đồ họa: Nationsonline.
Để khắc phục hạn chế do địa hình gây ra, quân đội Nga thường triển khai máy bay cảnh báo sớm A-50U, có khả năng phát hiện những mối đe dọa trên không từ khoảng cách 650 km, cũng như mục tiêu mặt đất trong tầm 300 km.
Tuy nhiên, Syria hiện nay không sở hữu máy bay A-50U, trong khi các phi cơ cảnh báo sớm của Nga khó kết nối trực tiếp với tổ hợp S-300PMU-2 của họ. Thực tế đó khiến lực lượng phòng không Syria vẫn phải dựa vào radar địa hình, khiến tính năng chiến đấu của hệ thống Favorit trước đòn tấn công quy mô lớn của Mỹ và đồng minh trong tương lai bị hạn chế đáng kể, chuyên gia Majumdar nhận định.
Duy Sơn