Phiến quân tại Afghanistan sử dụng tên lửa phòng không vác vai Stinger của Mỹ. Ảnh: AP.
Các chiến dịch đặc biệt của Tổng cục Tình báo Quân đội Liên Xô (GRU) thường diễn ra ở khu vực hậu phương của địch và được giữ bí mật nghiêm ngặt. Chiến công ấn tượng của GRU mới được công bố là trận đánh tịch thu tên lửa phòng không vác vai FIM-92 Stinger của Mỹ từ tay phiến quân Afghanistan vào năm 1987, theo RIA Novosti.
Sau khi Liên Xô triển khai lực lượng quân sự tại Afghanistan để chống lại phiến quân Mujahideen, Mỹ quyết định can thiệp và cung cấp cho phiến quân các tổ hợp tên lửa phòng không vác vai (MANPADS) để đối phó với không quân Liên Xô. Những tổ hợp tên lửa Stinger đầu tiên được CIA chuyển tới Afghanistan vào tháng 9/1986 trong chiến dịch mật mang tên "Gió lốc".
Tên lửa Stinger nhanh chóng trở thành vũ khí đáng sợ đối với phi công trực thăng Liên Xô, chỉ trong tháng đầu tiên sau khi nhận vũ khí mới, phiến quân bắn hạ ba trực thăng Mi-24. Tới cuối năm 1986, Liên Xô mất tổng cộng 23 máy bay chiến đấu và trực thăng quân sự vì tên lửa phòng không Stinger của Mỹ.
Loại vũ khí mới của phiến quân khiến bộ tư lệnh chiến dịch của Liên Xô phải thay đổi chiến thuật tại Afghanistan. Các phi công trực thăng được lệnh bay thấp để tránh bị đầu dò của tên lửa Stinger phát hiện, song điều này lại khiến trực thăng dễ bị bắn hạ bởi súng máy hạng nặng của phiến quân.
Các tướng lĩnh Liên Xô quyết tâm phải thu bằng được mẫu MANPADS mới trong tay phiến quân Afghanistan để nghiên cứu và tìm cách đối phó, cũng như tìm ra bằng chứng về việc CIA cung cấp loại vũ khí này cho phiến quân.
Tổng cục Tình báo (GRU) thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân đội Liên Xô nhận nhiệm vụ truy tìm và tịch thu tên lửa Stinger tại Afghanistan. Nhưng nhiều tháng sau, các chiến dịch tình báo của GRU trên đất Afghanistan không mang lại kết quả do phiến quân sử dụng chiến thuật quá phức tạp và canh giữ rất cẩn mật tên lửa Stinger. Tuy nhiên, một trận đụng độ tình cờ sau đó đã giúp GRU nắm trong tay loại vũ khí bí mật này.
Ngày 5/1/1987, tổ trinh sát thuộc Đội đặc nhiệm 186 dưới quyền chỉ huy của thiếu tá Yevgeny Sergeev và trung úy Vladimir Kovtun trên hai trực thăng Mi-8 thực hiện nhiệm vụ truy quét vị trí nghi là nơi ẩn nấp của phiến quân ở giữa thị trấn Qalat và thành phố Kadahar.
Những chiếc trực thăng bay cực thấp và các sĩ quan GRU sau đó phát hiện ba phiến quân đang chạy xe máy trên đường. Trung úy Kovtun lập tức khai hỏa khẩu súng máy trên trực thăng nhắm vào nhóm phiến quân.
Các đặc nhiệm Liên Xô và số tên lửa Stinger thu giữ được từ tay phiến quân. Ảnh: Dalgeri.
Phát hiện phiến quân chạy vào vị trí ẩn nấp, chiếc trực thăng nhanh chóng hạ cánh gần đó để tổ trinh sát tấn công. Sau khi nhảy khỏi trực thăng, các sĩ quan GRU lập tức nổ súng tấn công vị trí của phiến quân, trong khi những chiếc Mi-8 chi viện hỏa lực trực tiếp từ trên không.
Bị bao vây và bị áp đảo bởi hỏa lực mạnh của tổ trinh sát GRU, một tay súng phiến quân vùng chạy khỏi nơi trú ẩn với gói đồ hình chữ nhật trong tay. Hắn nhanh chóng bị các đặc nhiệm GRU hạ gục bằng phát bắn chính xác. Toàn bộ 16 phiến quân bị các đặc nhiệm GRU hạ gục, lực lượng Liên Xô không chịu thiệt hại.
Trung úy Kovtun kiểm tra xác phiến quân ôm gói đồ chạy trốn và phát hiện một tổ hợp tên lửa Stinger được bọc trong một chiếc chăn. Các đặc nhiệm còn lại cũng tìm thấy hai tổ hợp Stinger khác, một tổ hợp còn nguyên đạn tên lửa. Chiến lợi phẩm lớn nhất là số tài liệu một phiến quân mang theo, trong đó có tài liệu hướng dẫn sử dụng tổ hợp tên lửa Stinger và danh sách các nhà cung cấp tại Mỹ.
Các chuyên gia Liên Xô nhanh chóng tiếp nhận số vũ khí này, mổ xẻ chúng để nghiên cứu và tìm ra cách đối phó với tổ hợp Stinger. Sau chiến công của đặc nhiệm GRU, số trực thăng Liên Xô bị bắn hạ bằng tên lửa Stinger tại Afghanistan giảm xuống đáng kể.
Nguyễn Tiến