"Thuốc giải rượu" chứa các thành phần dinh dưỡng thông thường như vitamin B1, B6, B12, acid glutamic... nhưng được quảng cáo là có tác dụng giải độc gan, mát gan. Những "thuốc" này thực ra là thực phẩm chức năng, chỉ có tác dụng hỗ trợ cơ thể chứ không điều trị bệnh. Đến nay chưa có nghiên cứu nào chứng minh những chất này khả năng bảo vệ hoặc phục hồi tổn thương các cơ quan do rượu hoặc làm mất trạng thái say xỉn.
Những thực phẩm chức năng "giải rượu" nguồn gốc, xuất xứ, thành phần thuốc không rõ ràng, có thể gây tác dụng phụ cho người sử dụng. Vì lầm tưởng công dụng của "thuốc giải rượu" nên nhiều người thoải mái uống nhiều rượu mà không biết rằng gan không được bảo vệ giống như quảng cáo. Khi ấy cả rượu và "thuốc" cùng lúc được chuyển hóa qua gan làm tăng gánh nặng cho gan, tăng nguy cơ suy gan cấp.
Ảnh: standardmedia
Rượu bia, thức uống có cồn được đánh giá "độ rượu" dựa vào nồng độ ethanol tính theo đơn vị gram có trong 100 ml thức uống đó, ví dụ rượu 40 độ nghĩa là có 40 gram ethanol trong 100 ml rượu. Sau khi uống, rượu được hấp thu nhanh vào đường tiêu hóa, 20% ở dạ dày, gần 80% xuống ruột non và đi vào máu. Một lượng nhỏ rượu được bài tiết qua mồ hôi, hơi thở, nước tiểu.
Quá trình chuyển hóa rượu xảy ra chủ yếu ở gan. Dưới tác dụng của enzym ADH, ethanol chuyển thành acetaldehyde, là chất gây độc cho cơ thể, sau đó oxy hóa biến acetaldehyde thành acid acetic. Acid acetic phân hủy thành CO2 và năng lượng. Gan chuyển hóa khoảng một gram ethanol trên 10 kg cân nặng trong một giờ.
Nếu tốc độ và nồng độ rượu uống vào vượt quá khả năng chuyển hóa của gan, gan sản xuất không kịp enzym để chuyển hóa acetaldehyde. Lúc đó chất này ứ đọng trong cơ thể, ảnh hưởng lên não với biểu hiện say rượu, rối loạn tâm thần, hành vi, nhiễm độc các cơ quan, từ từ làm tổn thương gan dẫn đến gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan.
Tác hại của rượu bia không phụ thuộc vào loại đồ uống, mà phụ thuộc vào lượng cồn uống và tốc độ uống. Ngưỡng cho phép là tối đa một đơn vị cồn mỗi ngày đối với nữ ở mọi tuổi và nam trên 65 tuổi, tối đa hai đơn vị cồn mỗi ngày với nam dưới 65 tuổi. Một đơn vị cồn tương đương 10 gram ethanol, tức 250 ml bia 4 độ cồn, 76 ml rượu nhẹ 13 độ cồn, 25 ml rượu mạnh 40 độ cồn. Tuy nhiên trên thực tế không có khuyến cáo nào về ngưỡng an toàn khi uống rượu bia vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tốt nhất là không uống, hoặc hạn chế uống.
Bác sĩ Lê Thị Cẩm Thơ
Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP HCM)