Ngày Tết, việc trẻ ăn uống thoải mái với nhiều thức phẩm khác nhau là một trong những nguyên nhân làm tăng rủi ro xảy ra tai nạn hóc dị vật.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Thị Minh Hương, khoa Nội soi, Bệnh viện Tai - Mũi - Họng Trung ương, cho biết người bị hóc dị vật thường gặp nhất là trẻ từ 1-3 tuổi bởi lúc này, trẻ đã có thể tự di chuyển được, bố mẹ cũng ít chú ý hơn trong chăm sóc.
Có hai loại hóc dị vật: đường thở và đường ăn. Hóc đường thở xảy ra khi dị vật bị lọt vào thanh quản, khí quản hoặc phế quản. Các loại hạt thường bày biện ngày Tết như hạt hướng dương, hạt dưa, hạt bí, hạt lạc, thậm chí là các mảnh xương nhỏ trong cháo hoặc canh dễ gây hóc.
Khi bị hóc đường thở người bệnh sẽ ho sặc sụa. Đây là phản xạ bảo vệ đường thở dưới của thanh quản, là dấu hiệu gợi ý hóc dị vật đường thở có giá trị nhất. Tuy nhiên, có trường hợp dị vật nhỏ hơn có thể chui xuống phế quản, thường không gây ra triệu chứng nhiều nhưng sau vài ngày sẽ có dấu hiệu nhiễm trùng như ho, sốt. Với trường hợp này, dấu hiệu nhận diện thường là khàn tiếng, khó thở, ho khan không đờm.
Bác sĩ Hương cho biết hóc dị vật đường thở là một tai nạn nguy hiểm, trong trường hợp đường thở bị bít kín, trẻ có thể tử vong trong thời gian ngắn. Phụ huynh cần nhận diện những dấu hiệu để kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện. Trong trường hợp nguy cấp, trẻ đã rất tím tái, cần sơ cứu ngay tại chỗ, vì có thể tử vong chỉ trong vài phút.
Về cách sơ cứu, một biện pháp hiệu quả là dốc ngược trẻ lên, rồi vỗ vào bụng. Trong tư thế này, trong lực sẽ khiến dị vật chạy lên phần vòm họng, người lớn có thể dùng tay móc dị vật ra.
Hạt hướng dương là một trong những thực phẩm dễ gây hóc dị vật ở trẻ nhỏ. Ảnh: Times of India
Hóc dị vật đường ăn thường gặp ở trẻ, thủ phạm chủ yếu là do những vật sắc, nhỏ khi trẻ nuốt vào có thể mắc ở đường ăn như hạ họng, thực quản.
Với các trẻ lớn có thể mô tả cho bố mẹ các triệu chứng bị hóc xương, từ đó có thể dễ dàng xác định tình trạng của trẻ. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ, cần để ý các dấu hiệu bất thường như trẻ hóc, khạc có thể có chảy máu. Nếu dị vật rơi xuống sâu, trẻ có thể không ăn được, quấy khóc.
Hóc đường ăn thường ít gây ra tình trạng nguy cấp đe dọa tính mạng tức thì như hóc đường thở. Tuy nhiên, dị vật không được lấy ra sau một thời gian ngắn (trong vòng 24 giờ) sẽ gây nhiễm trùng ở đường ăn, rất dễ lan sang các cơ quan lân cận, gây thủng thực quản, thủng dạ dày. Nguy hiểm hơn, khi bị chèn ép, ổ mủ có thể vỡ ra tràn vào đường thở gây ngạt thở, đôi khi xương động vật hoặc dị vật sắc nhọn cũng có thể gây thủng mạch máu lớn như thủng động mạch chủ hoặc động mạch cảnh gây chảy máu ồ ạt dẫn tới tử vong.
Bác sĩ khuyến cáo khi bị mắc xương hay hóc các dị vật đường ăn, không áp dụng các mẹo chữa hóc tại nhà, mà cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế trong thời gian sớm nhất để được xử lý.