Trong 7 ngày công du tại Mỹ từ 11/5 đến 17/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có nhiều phát biểu về định hướng phát triển quan hệ ASEAN - Mỹ và tình hình quốc tế, khu vực, nhấn mạnh vai trò của đảm bảo hòa bình, ổn định, trong đó các quốc gia cần hợp tác, chia sẻ trách nhiệm, kiểm soát bất đồng, thượng tôn pháp luật.
"Các phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính thể hiện sự chủ động tham gia xây dựng những nguyên tắc, chuẩn mực trong thể chế đa phương khu vực và toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế, uy tín, vai trò của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới", Thiếu tướng, Giáo sư Nguyễn Hồng Quân, nguyên Phó viện trưởng Viện chiến lược Quốc phòng, nói với VnExpress.
Trong các phát biểu này, Thủ tướng khẳng định ASEAN - Mỹ cùng các đối tác khác cần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, trên tinh thần tuân thủ luật pháp quốc tế. Ông cũng đề cao cách tiếp cận toàn cầu, chủ nghĩa đa phương trong giải quyết các vấn đề toàn cầu như phòng chống dịch bệnh, chống biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường...
Tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã truyền đi thông điệp Việt Nam "chọn độc lập thay vì phụ thuộc, chọn thương lượng thay vì đối đầu, chọn hòa bình thay vì chiến tranh".
Thủ tướng Phạm Minh Chính (phải) phát biểu và trả lời các câu hỏi từ các học giả tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, hôm 12/5. Ảnh: Dương Giang
"Giữa hợp tác và cạnh tranh, chúng tôi chọn hợp tác, còn cạnh tranh phải lành mạnh, bình đẳng, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhau", Thủ tướng nhấn mạnh.
Theo Giáo sư Nguyễn Hồng Quân, phát biểu của Thủ tướng đã tái khẳng định Việt Nam giữ vững đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, không chọn bên mà chọn chân lý, lẽ phải, vì độc lập, tự chủ là lợi ích tối cao của quốc gia, dân tộc.
"Điều này cũng nhất quán với chính sách quốc phòng bốn không của Việt Nam là không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế", ông Quân nhấn mạnh.
Giáo sư cho rằng đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quốc tế, hòa bình và phát triển cũng được thể hiện trong chuyến thăm và làm việc của Thủ tướng tại Liên Hợp Quốc, gặp lãnh đạo các cơ quan quan trọng hàng đầu của tổ chức này như Phó Tổng thư ký, Chủ tịch Đại Hội đồng, Giám đốc điều hành Quỹ Nhi đồng UNICEF, Tổng Giám đốc Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc UNDP.
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Abdulla Shahid. Ảnh: Dương Giang
Các lãnh đạo Liên Hợp Quốc cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ các ưu tiên cấp bách của Việt Nam như ứng phó và phục hồi bền vững sau đại dịch, phát triển kinh tế xanh và chuyển đổi năng lượng sạch, tài chính khí hậu, chuyển đổi số, rà phá bom mìn và khắc phục hậu quả chiến tranh....
Theo Giáo sư Nguyễn Hồng Quân, trong bối cảnh thế giới có nhiều thách thức mang tính toàn cầu mà không quốc gia nào có thể tự mình giải quyết được, chủ nghĩa đa phương sẽ tiếp tục là chìa khóa dẫn đến thành công. Liên Hợp Quốc vẫn sẽ là diễn đàn toàn cầu để các nước trao đổi, thảo luận, đưa ra giải pháp cho các thách thức đó.
"Việt Nam tôn trọng, đề cao vai trò của cơ chế ngoại giao đa phương, đặc biệt là của Liên Hợp Quốc. Tôi tin tưởng rằng quan hệ Việt Nam - Liên Hợp Quốc thời gian tới sẽ có nhiều bước phát triển mới", ông Quân nói.
Trong bài phỏng vấn được Bộ Ngoại giao công bố ngày 19/5, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc khẳng định chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thành công tốt đẹp, góp phần thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước.
Thủ tướng Phạm Minh Chính (thứ hai từ trái sang) cùng các lãnh đạo ASEAN chụp ảnh tại Nhà Trắng cùng Tổng thống Mỹ Joe Biden (giữa) hôm 12/5. Ảnh: Dương Giang
Ngoài tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có nhiều sự kiện song phương, trong đó có gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden, Phó tổng thống Kamala Haris, Chủ tịch thường trực Thượng viện Mỹ Patrick Leahy, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, các bộ trưởng trong nội các Mỹ.
Gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính, Tổng thống Biden cho biết cá nhân ông luôn dành nhiều tình cảm cho đất nước và người dân Việt Nam. Hai lãnh đạo thống nhất "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai", khai thác tối đa tiềm năng, cơ hội hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế - thương mại - đầu tư.
"Tuy không phải cuộc gặp chính thức giữa Thủ tướng và Tổng thống Mỹ, chuyến thăm này vẫn là bước tiến tích cực trong quan hệ song phương, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch làm hạn chế những tiếp xúc cấp cao giữa hai nước trong thời gian dài vừa qua", Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS - Yusof Ishak Institute, Singapore), nhận định.