Sắc lệnh cấm ống hút giấy mới đây của Mỹ khiến chủ doanh nghiệp Roc Paper Straws ở Rochester (New York) gãi đầu, không hiểu vì đâu sản phẩm chính của công ty lại lọt vào tầm ngắm của Tổng thống Donald Trump.
Bên cạnh sắc lệnh hành pháp yêu cầu chính quyền liên bang ngừng mua ống hút giấy, văn bản công bố ngày 10/2 của Nhà trắng yêu cầu tiến tới xây dựng một chiến lược quốc gia trong 45 ngày để ngừng dùng loại này.
Roc Paper Straws là doanh nghiệp sản xuất ống hút giấy do nữ làm chủ duy nhất ở Mỹ, được thành lập năm 2022 bởi hai mẹ con Kathryn và Karrie Laughton, khi nhận thấy nhu cầu cấp thiết về giải pháp thay thế ống hút nhựa. Sau khi xem một video viral quá trình rút ống hút nhựa khỏi mũi rỉ máu của một chú rùa biển, Laughton quyết định thay toàn bộ loại này bằng giấy tại quán bar của bà.
Ống hút nhựa được trưng bày tại một cửa hàng ở Nice, Pháp, 22/11/2018. Ảnh: Reuters
Sắc lệnh trên gây ra "một cuộc chiến chống lại ống hút giấy", trong khi thị trường tràn ngập loại chất lượng kém được sản xuất từ nước ngoài, Laughton nói và bày tỏ lo ngại chính sách này tác động đến ngành sản xuất của Mỹ.
"Người người đều nhắc đến chuyện đưa ngành sản xuất trở lại Mỹ. Chúng tôi là doanh nghiệp sản xuất tại Mỹ và điều này đang trực tiếp tổn hại đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi", bà nói trên NBC.
Ống hút giấy được phát minh bởi Marvin Stone, một người Mỹ, năm 1888, rồi được sản xuất bởi công ty Stone của ông. Sau hàng thập kỷ ít chỗ đứng trên thị trường, sản phẩm này tái sinh nhờ các phong trào chống nhựa và lệnh cấm nhựa một lần từ chính quyền địa phương.
Stone là tiền thân của công ty ống hút giấy Aardvark. Sau hơn ba thập kỷ ngừng kinh doanh bởi cuộc "xâm chiếm" của ống hút nhựa, doanh nghiệp này tái khởi động mảng ống hút giấy vào năm 2007, khi có nhu cầu đơn hàng từ một số công ty gồm Walt Disney và nhà hàng Ted's Montana Grill (do tỷ phú sáng lập CNN Ted Turner thành lập).
Hộp ống hút nhựa (bên trái) nằm cạnh ống hút giấy được bày bán ở thành phố Cincinnati ngày 11/2/2025. Ảnh: AP
Aardvark sản xuất hàng triệu ống hút giấy mỗi năm mà không lường được nhu cầu tăng khủng khiếp. Trong 2017 đến 2018, doanh số tăng gấp 50 lần. Tính đến năm 2018, Aardvark là công ty sản xuất ống hút giấy duy nhất của Mỹ, sau đó bán lại cho tập đoàn Hoffmaster, chuyên cung ứng đồ dùng một lần cho ngành hàng dịch vụ thực phẩm, tiêu dùng và làm bánh.
Hiện Hoffmaster là một trong 5 nhà sản xuất ống hút giấy lớn nhất toàn cầu, bên cạnh Karat Packaging (cũng từ Mỹ), Transcend Packaging (từ Anh), Huhtamaki OYJ (Phần Lan), và Fuling Global (Trung Quốc), theo Công ty nghiên cứu thị trường Mordor Intelligence.
Thị trường ống hút giấy toàn cầu ước tính đạt 2,6 tỷ USD trong năm 2024, theo báo cáo công bố cùng năm của một công ty nghiên cứu thị trường khác là Precedence Research. Trong đó, Mỹ là một trong những thị trường tiêu thụ lớn bậc nhất với quy mô 670 triệu USD.
Động lực tăng trưởng của ống hút giấy đến từ chính sách cấm nhựa của chính quyền địa phương cũng như thay đổi hành vi người tiêu dùng. Cụ thể, Liên minh châu Âu (EU) cấm cốc, đĩa, hộp đựng thực phẩm... từ nhựa một lần tại các quốc gia thành viên từ năm 2021. Cuối 2022, Chính phủ Canada công bố kế hoạch toàn diện hướng tới mục tiêu không rác nhựa vào năm 2030, gồm chính sách hạn chế nhựa một lần.
Mỹ từng nỗ lực trong cuộc chiến chống nhựa, với sắc lệnh thời cựu Tổng thống Joe Biden yêu cầu các cơ quan liên bang loại bỏ dần việc mua nhựa dùng một lần, trong đó có ống hút. Theo lộ trình, loại sản phẩm này phải loại bỏ trước năm 2027 với một số hoạt động ăn uống, sự kiện, sử dụng trong bao bì, hướng tới loại bỏ hoàn toàn vào năm 2035.
Các quy định trên tác động tích cực tới nhu cầu ống hút giấy trên toàn thế giới. Loại này vốn phù hợp về trọng lượng lẫn chi phí sản xuất để thay thế cho ống hút nhựa dùng một lần, hơn sản phẩm làm từ thủy tinh hay thép không gỉ.
Một động lực khác thúc đẩy thị trường ống hút giấy là ngành dịch vụ thực phẩm, với sự thay đổi trong hành vi người dùng. Các cửa hàng F&B là một trong những điểm phân phối ống hút giấy tới người dùng cuối, với số lượng cửa hàng ngày càng tăng.
Sự tăng trưởng ổn định của các chuỗi F&B sẽ thúc đẩy tăng trưởng thị trường, theo Mordor Intelligence.
Sắc lệnh của ông Trump sẽ có tác động lớn tới thị trường ống hút giấy, dự kiến đạt hơn 2 tỷ USD tại Mỹ vào 2030. Không chỉ ảnh hưởng tới nhu cầu thị trường, chính sách này dấy lên lo ngại về việc mở rộng hoạt động kinh doanh và tìm kiếm nhà đầu tư trong lĩnh vực từng được coi là tiềm năng tại Mỹ.
Tuy nhiên, một sắc lệnh hành pháp sẽ không phủ định hoặc làm mất hiệu lực các quy định tại địa phương. Do đó, lệnh cấm và hạn chế ống hút nhựa vẫn còn hiệu lực tại các thành phố và tiểu bang trên khắp nước Mỹ. New York, California, Oregon, Washington, New Jersey, Delaware và Rhode Island quy định nhà hàng và quán bar chỉ được cung cấp ống hút nhựa nếu khách yêu cầu, còn Washington cấm cung cấp ống hút loại này.
Bảo Bảo (theo Spectrum, Bloomberg, NPR)