Theo tiến sĩ Chu Thị Tuyết (khoa Dinh Dưỡng, Bệnh viện Hữu nghị) nhận xét như trên, bởi mâm cơm Tết cổ truyền thường có các thực phẩm như bánh chưng, nem rán, giò, chả, thịt gà, các loại canh nấu, bia, rượu... Chúng rất giàu năng lượng và có thể ảnh hưởng tới sức khỏe khi ăn quá nhiều. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo ba nguyên tắc dinh dưỡng lành mạnh ngày Tết gồm:
Bổ sung nhiều rau xanh
Rau xanh - thực phẩm quan trọng trong bữa ăn. Ảnh: tasteasianfood
Rau chứa nhiều chất xơ, có tác dụng giảm hấp thu chất béo, không chế lượng đường và tinh bột đưa vào cơ thể. Đây là thực phẩm rất quan trọng trong dinh dưỡng hàng ngày song thường bị bỏ quên trong mâm cơm ngày Tết. Do đó bác sĩ Tuyết khuyến cáo mọi người chú ý tới nhóm thực phẩm này để có dinh dưỡng lành mạnh.
Nguyên tắc là thêm nhiều rau xanh nhất có thể. Ví dụ bệnh nhân tiểu đường phải kiêng các thực phẩm làm từ gạo nếp, song khó có thể kiêng hoàn toàn bánh chưng trong những ngày Tết. Vì vậy, họ cần tăng hàm lượng rau xanh sao cho đảm bảo 25 g chất xơ một ngày. Trong khi đó, 100 g rau xanh chỉ chứa 2-3 g chất xơ. Do đó người tiểu đường phải bổ sung nhiều chất xơ bằng cách vừa ăn đủ lượng rau xanh (200-300 g một ngày) vừa lựa chọn những thực phẩm chứa nhiều chất xơ hoàn tan (khoai lang, hạt hướng dương, rau súp lơ xanh, ổi, quả bơ...) để khống chế lượng mỡ, đường trong máu và huyết áp.
Có thể thay đổi bằng cách ăn rau sống sạch để không cảm thấy chán ăn rau, theo bác sĩ Tuyết. Rau sống nên được ngâm, rửa dưới vòi nước để rửa trôi trứng giun, sán. Không nên ngâm rau sống bằng nước muối vì muối làm cho nồng độ nước đậm đặc hơn, trứng giun và sán không rơi xuống khiến rau không sạch. Nếu cảm thấy rau không đảm bảo, có thể chần bằng nước sôi để giữ an toàn.
Uống hai đơn vị cồn một ngày
Theo thống kê của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, hàng năm có rất nhiều những ca tai nạn, đặc biệt là tai nạn nguy hiểm. Nguyên nhân là người lái không làm chủ được bản thân. Do đó, mọi người phải khống chế được lượng rượu, bia uống vào để đảm bảo an toàn.
Mỗi người chỉ nên uống hai đơn vị cồn một ngày, tương đương 350 ml bia hoặc 150 ml rượu vang hoặc 45 ml rượu mạnh. Trong quá trình uống rượu, mọi người vẫn phải ăn cơm, đặc biệt nên bổ sung rau xanh.
Nếu phải uống rượu nhiều, nên xen kẽ bằng một vài cốc nước chanh, nước hoa quả. Chúng có tác dụng giải rượu tốt, giúp cơ thể không mệt mỏi sau chầu nhậu quá dài và tăng sức đề kháng. Vì vậy nên kèm thêm các nước hoa quả, hoặc khống chế lượng rượu đưa vào là bao nhiêu để không ảnh hưởng tới sức khỏe.
Hạn chế thịt muối
Các món thịt nguội. Ảnh: Americanpregnancy
Các gia đình thường tích trữ thịt hun khói, thịt muối như ngan, ngỗng, đùi gà tây... để đổi khẩu vị trong dịp Tết. Bác sĩ Tuyến khuyến cáo không nên ăn quá nhiều loại thực phẩm này do chúng có hàm lượng muối, nitrit và đường cao. Lượng muối cao gây ảnh hưởng tới huyết áp, gây suy tim. Các thực phẩm này cũng chứa nhiều chất béo bão hòa, ảnh hưởng không tốt tới người có bệnh lý tim mạch.
Nên ăn dưới 6 g muối một ngày, ăn với độ nhạt cho phép do trong thực phẩm đã có sẵn hàm lượng mối lớn. Bên cạnh đó, 100 g thịt muối hoặc thịt hun khói tương đương 300-400 kcal - mức độ năng lượng rất cao. Do đó, bác sĩ Tuyết khuyến cáo mọi người hạn chế ăn thịt muối, bổ sung rau xanh theo nguyên tắc nói trên.
Một số khuyến cáo khác
Mâm cỗ ngày Tết. Ảnh: Bích Ngọc
Nên lựa chọn thực phẩm uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, hạn sử dụng. Bao bì thực phẩm cần ghi rõ xuất xứ, đơn vị sản xuất hoặc nhập khẩu.
Ngoài ra cần bổ sung thêm hoa quả trong chế độ ăn uống, không nên giảm cân bằng cách nhịn ăn hoàn toàn hoặc chỉ ăn hoa quả trừ bữa. Cơ thể cần cung cấp đủ 4 nhóm chính: protit, lipid, glucit, vitamin và khoáng để hoạt động. Một ngày chỉ nên ăn 200-300 g hoa quả để vừa đủ vitamin, khống chế lượng đường.
Nhiều người thấy cân nặng tăng nhanh trong dịp Tết nên sử dụng thuốc giảm cân. Song nhiều loại thuốc không an toàn với cơ thể. Có thuốc tác dụng lên hệ thống thần kinh trung ương, gây cảm giác chán ăn, luôn bị no. Có thuốc tác dụng lên hệ tiêu hóa khiến cơ thể không hấp thụ chất dinh dưỡng và đào thải ngay sau khi ăn. Thuốc này khiến người sử dụng có nguy cơ hạ kali máu, gây mệt mỏi, rối loạn nhịp tim dẫn tới tử vong. Một vài loại thuốc tác động lên đường tiêu hóa gây mất nước và hút hết dịch của hệ tiêu hóa đi, làm cho bụng chướng căng phồng không muốn ăn. Do đó, bác sĩ Tuyết khuyến cáo không sử dụng thuốc để giảm cân trong và sau Tết.
Cuối cùng, cần giữ nhịp sinh hoạt (ví dụ giờ ăn, giờ ngủ) điều độ như những ngày trong năm. Nếu làm rối loạn nhịp sinh học, cơ thể không đáp ứng được gây rối loạn chuyển hóa. Không nên thức đến 1-2h sáng rồi ngủ, bỏ bữa sáng, nên ngủ theo nhu cầu của cơ thể để có sức khỏe tốt cho ngày Tết.
Chi Lê