"Kẻ thù đã tấn công cảng biển Odessa bằng tên lửa hành trình Kalibr. Hai tên lửa bị hệ thống phòng không đánh chặn, hai quả khác trúng cơ sở hạ tầng của cảng", Sergiy Bratchuk, đại diện khu vực Odessa, hôm nay cho biết trong một tuyên bố trên mạng xã hội.
Odessa là cảng quan trọng của Biển Đen, nơi khoảng 20 triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt trong các tháp chứa do chiến sự. Cả Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau rải thủy lôi phong tỏa Biển Đen, khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc bị đình trệ.
Vụ tấn công xảy ra chỉ một ngày sau khi Ukraine và Nga ký thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian và Liên Hợp Quốc hậu thuẫn, cho phép xuất khẩu hàng triệu tấn ngũ cốc từ các cảng ven Biển Đen.
"Vụ tấn công tên lửa là gáo nước lạnh Tổng thống Nga Vladimir Putin dội vào Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, những người đã nỗ lực rất nhiều để đạt thỏa thuận", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko tuyên bố. "Nếu thỏa thuận không được thực hiện, Nga sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm việc làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu".
Bộ Ngoại giao Ukraine đồng thời kêu gọi LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ đảm bảo Nga thực hiện các cam kết theo thỏa thuận về hành lang an toàn cho xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng của Ukraine ở Biển Đen.
Nga hiện chưa bình luận về thông tin này.
Ngũ cốc được chuyển lên sà lan tại cảng Reni, tỉnh Odessa, Ukraine ngày 21/7. Ảnh: Reuters.
Các quan chức LHQ cho biết thỏa thuận được ký ngày 22/7 sẽ thành lập nhóm gồm các nhân viên Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và LHQ giám sát hoạt động chất hàng lên tàu tại cảng của Ukraine, trước khi chúng đi qua tuyến đường được vạch sẵn trên Biển Đen.
Các hoa tiêu của Ukraine với bản đồ sẽ hướng dẫn tàu hàng chở ngũ cốc đi qua khu vực rải thủy lôi ven bờ biển. Tàu hàng sau đó sẽ đi tới eo biển Bosphorus dưới sự giám sát chặt chẽ của trung tâm điều phối chung ở Istanbul, bao gồm các đại diện từ LHQ, Ukraine, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Trung tâm điều phối chung sẽ kiểm tra các tàu hàng tới Ukraine nhận ngũ cốc nhằm đảm bảo chúng không chở theo vũ khí hoặc những vật dụng có thể được dùng để tấn công Ukraine.
Nga và Ukraine cũng đồng ý không tấn công bất cứ tàu hàng hoặc cảng nào tham gia sáng kiến vận chuyển ngũ cốc thiết yếu, trong khi giám sát viên LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có mặt tại các cảng của Ukraine để phân định các khu vực được bảo vệ theo thỏa thuận.
Trước lễ ký, trợ lý tổng thống Ukraine Mykhaylo Podolyak thông báo nước này ký thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ, không ký trực tiếp với Nga. Ông Podolyak cho biết Nga ký thỏa thuận tương tự với các bên trung gian.
Ông Podolyak cũng cảnh báo Ukraine sẽ "đáp trả quân sự với bất cứ hành vi khiêu khích nào của Nga", song không nêu rõ biện pháp. Trợ lý tổng thống Ukraine cũng tuyên bố nước này không cho phép các tàu cùng đại diện Nga tới các cảng phục vụ xuất khẩu ngũ cốc.
Xuất khẩu ngũ cốc đình trệ được cho là nguyên nhân khiến giá lương thực toàn cầu tăng, đồng thời làm dấy lên lo ngại về nạn đói, đặc biệt ở những nước nghèo nhất thế giới.
Ukraine, Nga là những nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu và Ukraine cũng là nhà sản xuất đáng kể ngô và dầu hướng dương. Nông dân hai nước đang thu hoạch vụ lúa mì 2022. Tháng 7 đến tháng 11 thường là thời điểm bận rộn nhất để thương lái vận chuyển ngũ cốc trong vụ mới để xuất khẩu.
Nga bác bỏ cáo buộc làm trầm trọng cuộc khủng hoảng thực phẩm, cho rằng nguyên nhân chính là từ các lệnh trừng phạt của phương Tây lên xuất khẩu hàng hóa và phân bón của Moskva và Ukraine cũng rải nhiều thủy lôi dọc khu vực ven biển Odessa. Trong khi đó, Kiev cáo buộc Moskva triển khai tàu chiến phong tỏa khu vực, ngăn tàu chở ngũ cốc ra vào cảng.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)