Tổng thống Mỹ Donald Trump nói chính phủ Trung Quốc "đã làm xói mòn tình trạng lâu đời và rất đáng tự hào của thành phố". "Đó là thảm kịch cho cư dân Hong Kong, người dân Trung Quốc và thực sự là cả người dân trên thế giới", Trump nói trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 29/5 (sáng 30/5 giờ Hà Nội).
Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm 27/5 tuyên bố Hong Kong không còn duy trì mức độ tự chủ cao với Trung Quốc đại lục. Pompeo cho biết đã xác nhận với quốc hội rằng Hong Kong không còn đủ điều kiện để được đối xử theo luật Mỹ áp dụng cho đặc khu trước tháng 7/1997, thời điểm thành phố được Anh bàn giao cho Trung Quốc.
"Tôi đang chỉ đạo chính quyền bắt đầu quá trình loại bỏ các chính sách đã giúp Hong Kong được đối xử đặc biệt", Trump nói. "Điều này sẽ ảnh hưởng đến nhiều thỏa thuận, từ hiệp ước dẫn độ cho tới kiểm soát xuất khẩu với các công nghệ lưỡng dụng và hơn thế nữa, chỉ có một vài ngoại lệ".
Cảnh sát đụng độ người biểu tình ở Hong Kong, ngày 27/5. Ảnh: Reuters.
Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, tức quốc hội Trung Quốc, ngày 28/5 thông qua nghị quyết luật an ninh Hong Kong. Luật an ninh mới cấm các hành vi và hoạt động ly khai, khủng bố và can thiệp nước ngoài ở Hong Kong, có thể cho phép các cơ quan an ninh và tình báo của Trung Quốc thiết lập cơ sở trong đặc khu.
Mỹ, Anh, Canada và Australia ra nghị quyết chung bày tỏ quan ngại sâu sắc khi "Trung Quốc đại lục quyết định áp luật an ninh mới với Hong Kong". Ngoại trưởng Anh Dominic Raab nói nước này có thể cấp quốc tịch cho người Hong Kong sở hữu hộ chiếu hải ngoại (BNO), nếu Trung Quốc không rút luật an ninh mới.
Giới chức nhiều nước bày tỏ quan ngại về dự luật an ninh Hong Kong, cảnh báo nguy cơ làm suy yếu nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ". Tuy nhiên, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường khẳng định luật an ninh Hong Kong giúp duy trì vững chắc nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ" cùng ổn định lâu dài và thịnh vượng của đặc khu.
Trump cũng ban lệnh cấm các sinh viên tốt nghiệp tại trường đại học Mỹ có liên hệ với quân đội Trung Quốc, động thái có thể gây ra hậu quả lâu dài. "Trong nhiều năm, chính phủ Trung Quốc triển khai các hoạt động gián điệp để đánh cắp bí mật công nghiệp của chúng ta, rất nhiều", Trump nói.
Nguyễn Tiến (Theo AFP)