"Bằng chứng và thông tin mà Ủy ban tiếp cận cho thấy đủ cơ sở tin tưởng ông Trump cùng một số người đã có hành vi trái pháp luật hoặc hành động gian lận", Ủy ban điều tra vụ bạo loạn Đồi Capitol 6/1 của Hạ viện Mỹ ngày 2/3 nêu trong hồ sơ gửi tòa án liên bang ở Los Angeles, trong khuôn khổ vụ kiện giữa ủy ban và cựu luật sự của Trump John Eastman.
Tài liệu này cho rằng cựu tổng thống biết ông không giành đủ số phiếu đại cử tri để chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020, nhưng vẫn cố tìm cách để phó tổng thống khi đó, Mike Pence, thao túng kết quả theo hướng có lợi cho ông. Ủy ban đánh giá nếu nỗ lực gây áp lực của Trump với Pence thành công thì việc chứng nhận chiến thắng của Tổng thống Joe Biden sẽ bị cản trở. Thực tế, ông Pence khi đó đã khẳng định ông không thể giúp Trump lật kèo bầu cử.
Ủy ban 6/1 còn cho rằng ông Trump đã lừa dối nước Mỹ bằng cách cố can thiệp vào quá trình chứng nhận chiến thắng của ông Biden, lan truyền thông tin sai lệch về gian lận bầu cử và gây áp lực buộc các quan chức bang phải thay đổi kết quả bầu cử của bang.
Mục đích nộp hồ sơ của ủy ban 6/1 là buộc Eastman giao hàng nghìn thư từ trong thời gian ông làm việc với cựu tổng thống Trump.
Cựu tổng thống Donald Trump tập hợp cử tri trung thành tại Texas vào tháng 1. Ảnh: Reuters
Các thành viên ủy ban đã nhiều lần đề cập khả năng gửi bằng chứng ông Trump có hành vi trái pháp luật cho Bộ Tư pháp Mỹ. Đề xuất này chủ yếu mang tính hình thức, nhưng có khả năng tạo áp lực chính trị buộc Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland ra cáo buộc đối với cựu tổng thống. Dù vậy, kịch bản này sẽ đẩy Bộ Tư pháp Mỹ vào cơn bão chính trị khó lường.
Ông Trump từng khởi kiện để ngăn ủy ban 6/1 thu hồi một số tài liệu, cáo buộc đây là hành động vi phạm đặc quyền của tổng thống. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Mỹ đã bác đơn kiện của ông.
Ủy ban 6/1, được thành lập với phần lớn thành viên là nghị sĩ đảng Dân chủ, tới nay đã lấy được lời khai từ gần 500 nhân chứng và gửi trát triệu tập một số người thân cận với ông Trump, như Meadows và cựu cố vấn chính trị Steve Bannon.
Đám đông ủng hộ Trump hôm 6/1/2021 xông vào Đồi Capitol trong lúc quốc hội Mỹ họp để chứng nhận chiến thắng của Joe Biden. Vụ bạo loạn trong nhà quốc hội khiến 5 người chết và gây thiệt hại hàng triệu USD, trật tự chỉ được vãn hồi sau khi Lầu Năm Góc triển khai vệ binh quốc gia ứng phó. Phe Dân chủ tại Hạ viện sau đó tìm cách luận tội Trump, nhưng ông được Thượng viện tha bổng.
Trung Nhân (Theo Reuters)