Giới chức do Nga bổ nhiệm ở tỉnh Kherson, miền nam Ukraine, bắt đầu sơ tán dân thường ra khỏi thành phố cùng tên hôm 19/10. Người dân thành phố Kherson đều nhận được một tin nhắn bằng tiếng Nga: "Các cư dân thân mến! Sơ tán ngay lập tức".
Truyền thông nhà nước Nga phát hình ảnh dân thường xếp hàng lên phà để sang bờ đông sông Dnieper, khi lực lượng Ukraine đang áp sát ở bờ tây.
Cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin ký sắc lệnh ban bố thiết quân luật đối với bốn tỉnh Ukraine mà Moskva tuyên bố sáp nhập tháng trước, gồm Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson. Theo luật pháp Nga, thiết quân luật cho phép tăng cường quyền lực của quân đội và lực lượng hành pháp, áp lệnh giới nghiêm, hạn chế di chuyển tại khu vực.
Các động thái này diễn ra chỉ một ngày sau khi tướng Sergei Surovikin, tổng chỉ huy đầu tiên của chiến dịch quân sự Nga tại Ukraine, thừa nhận trên truyền hình quốc gia rằng lực lượng Nga đang đối mặt cuộc chiến khó khăn để duy trì kiểm soát thành phố.
Lệnh sơ tán tự nguyện ở Kherson được công bố từ tuần trước, nhưng các thông báo mới cho thấy mức độ cấp bách hơn.
"Phía Ukraine đang tập trung lực lượng cho một cuộc tấn công quy mô lớn", Vladimir Saldo, người đứng đầu chính quyền tỉnh Kherson do Moskva bổ nhiệm, viết trên Telegram hôm 18/10, kêu gọi người dân rời đi để lực lượng Nga "thực hiện nhiệm vụ của mình".
"Thành phố sẽ cầm cự. Binh lính biết phải làm gì, họ sẽ chiến đấu đến cùng", Saldo cho biết.
Xe tăng tại một ngôi làng ở Kherson, miền nam Ukraine tháng này. Ảnh: Anadolu Agency.
Kirill Stremousov, cấp phó của Saldo, chia sẻ thông điệp thẳng thắn hơn trên Telegram. "Trận chiến Kherson sẽ bắt đầu trong tương lai rất gần", ông nói, kêu gọi người dân nghiêm túc tuân thủ cảnh báo sơ tán và không cản trở quân đội Nga xây dựng thế trận phòng thủ.
Thành phố Kherson là cửa ngõ chiến lược vào Biển Đen và bán đảo Crimea, cũng là cứ điểm quan trọng để Nga củng cố kiểm soát khu vực miền nam Ukraine. Đây là thủ phủ tỉnh duy nhất mà Nga kiểm soát kể từ những ngày đầu xung đột.
Thành phố này cũng là một trong những mục tiêu quan trọng nhất mà quân đội Ukraine nhắm đến trong nỗ lực tái kiểm soát lãnh thổ. Nếu Nga buộc phải từ bỏ Kherson, đó sẽ là đòn giáng mạnh vào lực lượng của Moskva và có thể đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc xung đột kéo dài nhiều tháng qua, theo các nhà phân tích.
Ukraine đã chuẩn bị cho chiến dịch phản công ở Kherson suốt nhiều tháng, khi tăng cường tập kích các cây cầu quan trọng và cơ sở hạ tầng quân sự, cũng như đưa lực lượng áp sát thành phố. Kiev cho biết họ đã giải phóng một số khu làng ở ngoại ô phía bắc Kherson.
Điều này có thể biến Kherson thành tâm điểm giao tranh tiếp theo ở Ukraine, sau khi chiến dịch phản công ở Kharkov và vùng Donbass ở miền đông chững lại.
Một cuộc tiến công lớn của Ukraine ở mặt trận miền nam sẽ chứng tỏ khả năng của quân đội nước này trong việc giành lại những vị trí được Nga phòng thủ chặt chẽ. Giới quan sát cho rằng thành công ở Kherson cũng có thể giúp Kiev giành thêm nhiều viện trợ từ các đồng minh phương Tây.
Trung tướng Ben Hodges, cựu chỉ huy quân đội Mỹ ở châu Âu, cho biết giành lại Kherson là "động lực tâm lý to lớn" đối với Ukraine và sẽ đưa lực lượng nước này đến gần hơn tới vị trí có thể đe dọa cơ sở hạ tầng quân sự quan trọng của Nga ở Crimea.
Moskva đã điều hàng nghìn binh sĩ, trong đó có một số đơn vị tinh nhuệ nhất, tới củng cố hệ thống phòng thủ ở Kherson.Tuy nhiên, Điện Kremlin không thể duy trì nguồn cung cho quân đội, khi các tuyến tiếp tế và cơ sở hậu cần liên tục bị Ukraine tập kích.
Đối với ông Putin, rút quân khỏi Kherson sẽ là một thất bại đáng hổ thẹn sau khi Nga sáp nhập 4 tỉnh Ukraine chỉ vài tuần trước đó.
Trong khi giới chức địa phương cảnh báo dân thường về cuộc tấn công dữ dội của Kiev, các nhà phân tích cho biết quân đội Ukraine có thể muốn buộc quân Nga phải từ bỏ Kherson mà không cần giao chiến.
"Trong cuộc chiến này, lực lượng Ukraine thường tránh các cuộc giao tranh trực diện trong đô thị. Họ muốn áp dụng chiến thuật bao vây từ ba phía, tăng dần áp lực để buộc các đơn vị Nga phải rút lui", Konrad Muzyka, giám đốc của công ty tư vấn quốc phòng Rochan Consulting ở Ba Lan, chia sẻ.
Vị trí tỉnh Kherson ở miền nam Ukraine. Đồ họa: Guardian.
Tuy nhiên, Muzyka thêm rằng việc tướng Surovikin công khai thừa nhận khó khăn của lực lượng Nga ở Kherson là điều "bất thường". Nó đặt ra câu hỏi về những gì thực sự được tính toán, bởi "người Nga hầu như không giờ chính thức thừa nhận có điều gì đó không ổn hoặc sắp xảy ra", Muzyka nói.
Dù tính toán của Nga là gì, quân đội Ukraine vẫn tỏ ra lạc quan về một chiến thắng ở Kherson.
"Chúng tôi sẽ đạt bước tiến đáng kể trước cuối năm nay. Sẽ có những chiến thắng lớn. Bạn sẽ thấy sớm thôi", thiếu tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine, nói.
Thanh Tâm (Theo NBC News, WSJ, CNN)