Thẩm phán Stephen Breyer được bổ nhiệm bởi tổng thống Bill Clinton năm 1994, hiện là một trong ba thẩm phán tự do còn lại trong Tòa án Tối cao Mỹ. Quyết định nghỉ hưu cho phép Tổng thống Joe Biden đề cử người kế nhiệm có thể phục vụ trong nhiều thập kỷ, duy trì tỷ lệ 6-3 giữa các thẩm phán bảo thủ và tự do.
Ở tuổi 83, Breyer là thành viên cao tuổi nhất của Tòa án Tối cao. Các nhà hoạt động tự do đã kêu gọi ông nghỉ hưu suốt nhiều tháng qua, khi đảng Dân chủ nắm giữ cả Nhà Trắng và Thượng viện, điều có thể thay đổi sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới.
Họ cho rằng thẩm phán Ruth Bader Ginsburg đáng lẽ phải từ chức từ thời chính quyền tổng thống Barack Obama, khi có vấn đề về sức khỏe. Sự ra đi của Ginburg đã giúp cựu tổng thống Donald Trump bổ nhiệm Amy Coney Barrett và giúp phe bảo thủ có thêm ưu thế.
Thẩm phán Tòa án Tối cao Stephen Breyer tại Washington, Mỹ, năm 2021. Ảnh: NY Times.
"Hãy để ông ấy đưa ra bất kỳ tuyên bố nào mà ông ấy muốn và tôi sẽ rất vui vẻ nói về điều này sau đó", Biden nói hôm 26/1 khi được đề nghị thông tin Thẩm phán Breyer sắp nghỉ hưu.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết chưa có thông tin chi tiết nào về vấn đề này.
Những ứng viên tiềm năng có thể thay thế Thẩm phán Breyer là thẩm phán Ketanji Brown Jackson của Tòa án Phúc thẩm Columbia, cựu thư ký của Breyer, và thẩm phán Leondra Kruger của Tòa án Tối cao California.
Lãnh đạo phe đa số Thượng viện Chuck Schumer cho biết người được Biden đề cử sẽ có phiên điều trần nhanh chóng tại Ủy ban Tư pháp Thượng viện và được toàn thể Thượng viện xem xét xác nhận nhanh nhất có thể. "Nước Mỹ nợ Thẩm phán Breyer một món nợ vô cùng lớn về lòng biết ơn", ông nói thêm.
Breyer được cho là thẩm phán tự do ôn hòa của Tòa án Tối cao Mỹ kể từ sau khi được bổ nhiệm năm 1994, dù ông nói cách "dán nhãn" quan điểm cho các thẩm phán là sai lầm.
Breyer luôn cho rằng cách thực thi Hiến pháp cần dựa trên cân nhắc thực tế và thay đổi theo thời đại. Điều đó khiến ông mâu thuẫn với các thẩm phán bảo thủ, những người luôn cho rằng tòa án phải tuân theo những quy định Hiến pháp có từ ban đầu.
Tổng thống Biden dự kiến sớm đề cử người kế nhiệm Breyer để có thể bắt đầu nhiệm kỳ mới tại Tòa án Tối cao vào ngày 3/10.
Thanh Tâm (Theo NBC News)