Ngày 15/4, Thái Lan báo cáo thêm 1.543 ca Covid-19, trong đó 409 trường hợp tại thủ đô Bangkok. Đây là ngày thứ tư nước này ghi nhận số ca nhiễm kỷ lục. Tình hình trở nên căng thẳng kể từ đầu tháng 4, sau khi Bộ trưởng Giao thông vận tải Saksayam Chidchob được chẩn đoán dương tính với virus.
Năm 2020, Thái Lan chiến đấu với đại dịch một cách kiên định, bền bỉ, giữ tỷ lệ nhiễm và tử vong thấp so với các nước phát triển. Giờ đây, cụm dịch từ những điểm ăn đêm nổi tiếng ở thủ đô Bangkok khiến các ca dương tính tăng chóng mặt. Chính quyền Thủ tướng Prayut Chan-o-cha chật vật để kiểm soát tình tình hình. Điều này cho thấy đất nước có thể đã ngủ quên trên chiến thắng, trong cảm giác "an toàn giả" trước khi bắt đầu tiêm chủng hàng loạt.
Dù tình hình sáng sủa hơn nhiều nước, số ca nhiễm tại Thái Lan trong ba tháng đầu năm nay vẫn cao hơn nhiều so với cùng kỳ 2020. Đường cong dịch tễ theo ngày cũng leo thang nhanh chóng.
Trong đợt bùng phát mới, virus lây lan chủ yếu ở người trẻ tuổi, giàu có và hay di chuyển. Một số trường hợp nhiễm biến thể nguy hiểm hơn từ Anh.
Chính phủ cho biết Bộ trưởng Saksayam Chidchob có thể đã nhiễm virus từ một phụ tá. Người này là khách quen của một số tụ điểm ăn uống, vui chơi về đêm. Các tụ điểm kiểu này ngang nhiên hoạt động, phớt lờ giãn cách xã hội. Sự việc khiến công chúng hoài nghi về cách chính phủ xử lý làn sóng dịch bệnh mới nhất.
Người dân đeo khẩu trang để làm lễ trước một ngôi chùa trong ngày lễ Songkran, 14/4. Ảnh: Reuters
Trước đó, Thái Lan áp dụng các biện pháp mạnh như cấm hoạt động du lịch quốc tế, yêu cầu người nhập cảnh cách ly bắt buộc 14 ngày. Thời điểm này năm ngoái, giới chức hủy bỏ ngày lễ Songkran, đặt giờ giới nghiêm, cấm phục vụ rượu, đóng cửa quán bar, trung tâm mua sắm.
Quốc gia bắt đầu nới lỏng hạn chế gần đây. Tuần này, khoảng một triệu người đi thăm gia đình hoặc đổ xô đến các bãi biển. Nhiều bệnh viện tạm ngừng xét nghiệm Covid-19 khi hàng nghìn người lo lắng đã nhiễm virus hoặc cần giấy chứng nhận âm tính nCoV để đi lại.
Một số cơ sở y tế tuyên bố hết kit thử. Song lý do thực sự là họ lo lắng không thể lập tức tiếp nhận bệnh nhân theo yêu cầu của chính phủ vì thiếu giường bệnh. Giới chức thay đổi quy định, cho phép bệnh nhân chuyển tuyến và thiết lập các bệnh viện dã chiến với hàng nghìn giường. Nhiều hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy nhân viên y tế kiệt sức trong trang phục bảo hộ, nằm ngủ trên bàn và ghế.
Theo tính toán của Cơ quan Kiểm soát Dịch bệnh, trong tình huống xấu nhất, nếu không có giải pháp hiệu quả, cả nước ghi nhận tối đa hơn 28.000 ca nhiễm mới hàng ngày.
"Tình hình vẫn đáng lo ngại, cần áp dụng thêm hạn chế khác", tiến sĩ Opas Karnkavinpong, giám đốc cơ quan, cảnh báo hôm 13/4.
Tướng Natthapon Nakpanich, giám đốc điều hành của Trung tâm Quản lý Tình hình Covid-19, cho biết chính phủ đang xem xét phong tỏa một số khu vực sau kỳ nghỉ lễ như Bangkok, Prachuab Khiri, Chiang Mai, và một phần East Seaboard, nơi có điểm du lịch Pattaya nổi tiếng.
Hôm 13/4, chính phủ Thái Lan gây sốc khi đăng tải bức ảnh binh sĩ phun thuốc khử trùng dọc theo các khu rừng biên giới, dù các chuyên gia cho rằng nguy cơ lây nhiễm lớn nhất đến từ đường hàng không.
Cuộc khủng hoảng mới nhất đã làm rõ điểm yếu khác trong chiến lược dập dịch của Thái Lan: thất bại trong chiến dịch tiêm chủng. Nước này không mua đủ số vaccine để tiêm cho 70% dân số, vốn được coi là ngưỡng an toàn để có miễn dịch cộng đồng. Đến nay, chỉ 1% trong 69 triệu người Thái Lan đã tiêm chủng, tỷ lệ nhỏ hơn nhiều so với các nước láng giềng Đông Nam Á.
Nhiều chuyên gia chưa thể lý giải vì sao Thái Lan và một số nước trong khu vực dập dịch thành công trong năm ngoái. Nhiều người phỏng đoán hệ thống y tế công cộng rộng khắp và giàu kinh nghiệm đóng vai trò lớn. Thành công ban đầu của chính phủ trong ngăn chặn virus rất đáng chú ý với khách du lịch quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc.
Song quốc gia này đã phải trả giá đắt cho nỗ lực kiểm soát dịch bệnh trong năm 2020. Nền kinh tế suy giảm 6,1%. Khoản nợ của các hộ gia đình tăng 42% do mức thu nhập eo hẹp.
Chuỗi may mắn của Thái Lan cũng kết thúc vào cuối năm ngoái, khi nước này phát hiện cụm dịch từ các nhà máy, chợ hải sản. Nguồn lây chủ yếu là lao động nhập cư, sống trong các ký túc xá đông đúc. Chính phủ sau đó phải áp lệnh hạn chế nghiêm ngặt và xét nghiệm diện rộng. Dịch bệnh hạ nhiệt sau vài tuần.
Nhân viên y tế chuẩn bị giường nằm trong bệnh viện dã chiến ở Bangkok, ngày 12/4. Ảnh: Reuters
Khi ấy, ông Prayut phát biểu: "Chúng tôi không muốn đóng cửa toàn bộ đất nước, vì chúng tôi biết vấn đề là gì. Các bạn có thể chủ động giãn cách tại nhà không. Điều này tùy thuộc vào tất cả mọi người, nếu bạn không muốn nhiễm bệnh, chỉ cần ở trong nhà 14 đến 15 ngày".
Sau đợt bùng phát, chính phủ chú trọng hơn đến chương trình vaccine, nhất là khi mỗi ngày, số người được tiêm chủng tại Mỹ và châu Âu tăng gấp đôi. Đầu tháng 1, ông Prayut Thái Lan cố gắng đảm bảo 63 triệu liều vaccine, đủ tiêm cho một nửa dân số. Khâu sản xuất vaccine AstraZeneca tại địa phương dự kiến bắt đầu vào tháng 6.
Tuy nhiên, các khiếu nại bắt đầu xuất hiện. Nhiều người cho rằng công ty chịu trách nhiệm sản xuất, phân phối đang thu lợi bất chính từ hợp đồng cung ứng của chính phủ. Cáo buộc này bị giới chức và công ty liên quan phủ nhận.
Đối thủ chính trị của ông Prayut cũng bắt đầu phàn nàn về khâu quản lý lỏng lẻo, thiếu minh bạch và sự thất bại trong việc đa dạng hóa vaccine, ngoài sản phẩm của AstraZeneca và Sinovac.
Đến nay, Thái Lan chủ yếu tiêm vaccine cho nhân viên y tế, những người có nguy cơ nhiễm nCoV đặc biệt cao. Đơn đăng ký tiêm chủng cho công chúng nói chung được mở vào đầu tháng 5.
Thục Linh (Theo Reuters)