Để phát hiện nCoV trong cơ thể một người, hiện nay có hai nhóm phương pháp xét nghiệm gồm trực tiếp và gián tiếp, bác sĩ Đồng Phú Khiêm, Phó trưởng khoa Hồi Sức tích cực, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, cho hay.
Trong đó, xét nghiệm trực tiếp nhằm tìm kiếm thành phần của cấu tạo của virus trong cơ thể. Xét nghiệm phổ biến nhất là tìm kiếm các đoạn gene của virus bằng kỹ thuật PCR, sau đó tới xét nghiệm nuôi cấy phân lập virus.
PCR ưu điểm phát hiện người nhiễm virus ở những giai đoạn rất sớm, từ khi người bệnh chưa biểu hiện. Vì vậy, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng xét nghiệm PCR để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.
Song để thực hiện PCR, đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết, nhân viên được đào tạo chuyên sâu và thường mất nhiều thời gian. Việc thực hiện xét nghiệm này cho tất cả đối tượng nghi nhiễm không dễ dàng và cần thời gian.
Trên thế giới, có nhiều hãng đang nghiên cứu, phát triển các xét nghiệm (test) nhanh tìm kiếm các cấu trúc của nCoV để rút ngắn thời gian xét nghiệm. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có test nhanh nào được công nhận và áp dụng trong chẩn đoán.
Xét nghiệm gián tiếp tìm kiếm các dấu vết của virus để lại trong cơ thể nhiễm, thường gặp nhất là test nhanh. Với Covid-19, test nhanh tìm kháng thể sinh ra khi bị nhiễm nCoV. Đây cũng là xét nghiệm Hà Nội đang thực hiện từ cuối tháng 7, sàng lọc người từ Đà Nẵng về.
Tuy nhiên, nhiều người hiểu nhầm về giá trị của xét nghiệm này, dẫn tới đi xét nghiệm ồ ạt và có tâm lý chủ quan khi âm tính, có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Nhân viên y tế phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội lấy mẫu máu test nhanh cho người về từ Đà Nẵng, ngày 30/7. Ảnh: Tất Định.
Test nhanh giúp tìm kháng thể trong quần thể dân số nguy cơ, xác định tỷ lệ người từng nhiễm virus này, đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng. Từ đây, nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.
Song không phải ai nhiễm nCoV cũng sinh ra kháng thể. Kháng thể cũng không được tạo ra ngay sau khi nhiễm nCoV. Nhiều nghiên cứu về Covid-19 cho thấy chỉ 23% người nhiễm nCoV có kháng thể sau một tuần, 58% sau hai tuần mới có kháng thể, 75% người nhiễm sau ba tuần mới có kháng thể.
Bên cạnh đó, test nhanh chỉ ra một người từng nhiễm nCoV, không khẳng định người đó đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không. Ngược lại, test nhanh âm tính không có nghĩa là người đó không bị nhiễm và không lây cho người khác, do bệnh ở giai đoạn đầu chưa buộc cơ thể sinh kháng thể.
Người dân từ vùng dịch về không nên chủ quan khi có kết quả test nhanh âm tính, vẫn có thể là người đang nhiễm bệnh và lây cho cộng đồng, cần tiếp tục tuân thủ cách ly theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Chi Nguyễn