Từ tháng 10, nhiều nước ghi nhận gia tăng cúm A/H3N2, chủ yếu biến thể K chiếm ưu thế. Tại Anh, 90% ca bệnh do biến thể này, số nhập viện tăng hơn 50% so với cùng kỳ 2024, trung bình 1.700 ca/ngày. Canada, Nhật Bản, Australia cũng trải qua mùa cúm đến sớm và nặng hơn.

Ở Việt Nam, số ca cúm chung đang tăng trên toàn quốc. Bệnh viện Nhi Trung ương từ 400 ca tháng 9 lên 1.500 ca tuần đầu tháng 11, mỗi ngày có 10-20 trẻ nhập viện do viêm phổi, suy hô hấp, viêm não, viêm cơ tim. Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, tháng 11 ghi nhận gia tăng bệnh nhân bị viêm phổi, suy hô hấp do biến chứng cúm A, trong đó, một số trường hợp có bệnh nền như ung thư, hen phế quản.

Theo BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, không giống như virus cúm B ít đa dạng chủng loại hơn, các chủng virus cúm A đặc biệt là H3N2 có sự đột biến và tái tổ hợp gen phong phú dẫn đến sự thay đổi protein bề mặt thường xuyên là hemagglutinin (HA) mà vaccine nhắm đến. Virus thường xuyên thay đổi để tránh né sự nhận diện của hệ thống miễn dịch có được từ việc tiêm ngừa hoặc kháng thể chống lại bệnh do nhiễm bệnh từ trước, dẫn đến bệnh lây lan nhanh hơn.

Bên cạnh đó, trải qua đại dịch Covid-19 và thời gian giãn cách, đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên để bảo vệ bản thân, người dân ít tiếp xúc với virus cúm dẫn đến khả năng miễn dịch cộng đồng suy yếu. Điều kiện thời tiết lạnh hơn vào cuối năm cũng thuận lợi cho virus tồn tại lâu hơn ở môi trường bên ngoài và dễ lây lan hơn.

"Tổng hợp các yếu tố trên khiến mùa dịch với chủng cúm A/H3N2 gia tăng số ca nhập viện, áp lực lên hệ thống y tế", bác sĩ Phương nói.

Các nghiên cứu cho thấy cúm A/H3N2 gây ra tình trạng bệnh nặng hơn, dễ biến chứng nghiêm trọng hơn. Nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Y tế công cộng Mỹ năm 2020, những người từ 65 tuổi trở lên có tỷ lệ mắc các bệnh đồng mắc cao hơn, làm tăng nguy cơ biến chứng cúm. Nhóm này có tỷ lệ nhập viện trung bình cao hơn trong các mùa cúm mà chủng H3N2 chiếm ưu thế so với các mùa mà chủng H1N1 chiếm ưu thế.

BS Phương khuyến cáo tiêm vaccine hằng năm kết hợp rửa tay, đeo khẩu trang nơi công cộng để phòng bệnh. Dù H3N2 biến đổi, vaccine vẫn giúp giảm nguy cơ nhập viện 75% ở trẻ 2-17 tuổi và 40% ở người lớn, đồng thời hiệu quả lên đến 90% với chủng cúm A/H1N1 và cúm B. Vaccine cần 2-3 tuần để tạo kháng thể, miễn dịch sau tiêm vaccine giảm dần sau 6-12 tháng. Người dân nên tiêm sớm để củng cố kháng thể và tiêm nhắc hằng năm 1 mũi để cập nhật vaccine phòng chủng cúm đang lưu hành.

Hiện Việt Nam có 4 loại vaccine cúm gồm Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc, Việt Nam, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Trẻ 6 tháng đến 9 tuổi chưa từng tiêm cần hai mũi cách nhau một tháng; từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi, nhắc lại hàng năm để bổ sung kháng thể và cập nhật chủng mới.

Hoa Lan