Rau khúc có tên khác là thanh minh thảo, tên khoa học gnaphalium indicum, thuộc họ Cúc. Cây rau khúc mọc hoang khắp nơi ở những ruộng khô. Lá khúc nếp dùng làm bánh khúc, lá khúc tẻ dùng làm thuốc.
Theo Đông y, rau khúc có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc, đi vào kinh phế. Có tác dụng hóa đàm, trừ phong hàn, dùng chữa ho nhiều đờm, suyễn thở, cảm lạnh phát sốt, đau gân cốt...
Lương y Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, cho rằng rau khúc có thể chế biến thành món ăn ngon hoặc dùng làm vị thuốc trong nhiều bài thuốc.
Bánh khúc là món ăn cổ truyền trong dịp Tết nguyên tiêu. Ảnh: Pinterest
Bài thuốc từ rau khúc
Chữa cảm lạnh phát sốt bằng cách dùng toàn cây rau khúc khô 15-20 g, sắc nước uống trong ngày.
Chữa ho nhiều đờm bằng cách lấy rau khúc khô 15-20 g, đường phèn 15-20 g, sắc nước uống trong ngày.
Chữa viêm họng, hen suyễn nghẹt đờm: Lấy 30 g rau khúc khô, gừng 10 g, hành hoa 10 g, sắc nước uống.
Chữa viêm phế quản, suyễn thở do lạnh: Rau khúc khô 15 g, hoàng giới tử 15 g, tiền hồ 9 g, vân vụ thảo 9 g, thiên trúc tử 12 g, tề ni căn 30 g, sắc nước uống trong ngày, liên tục 5 ngày.
Chữa tăng huyết áp: Rau khúc 30 g, lá dâu 20 g nấu canh ăn hàng ngày. Chữa gân cốt sưng đau, chân gối sưng thũng bằng cách lấy toàn cây rau khúc 30-60 g sắc nước uống trong ngày.
Lá và cành non cây rau khúc giã nát đắp vào những chỗ sưng đau chữa thống phong (bệnh gút).
Toàn cây rau khúc khô 60 g, sắc nước uống trong ngày chữa phù thũng do tỳ hư (chức năng tiêu hóa suy yếu).
Chữa ngộ độc đậu tằm (đậu răng ngựa, đậu la hán): Rau khúc khô 60 g, xa tiền thảo (bông mã đề) 30 g, phượng vĩ thảo (cỏ seo gà) 30 g, nhân trần 15 g, nước 1.200 ml sắc cạn còn 800 ml hòa thêm đường uống thay trà trong ngày.
Cách làm bánh khúc
Bánh khúc là loại bánh truyền thống với nhân thịt heo, đậu xanh và lá khúc. Cách làm bánh khúc đơn giản, nguyên liệu bình dân và không đòi hỏi tay nghề cao. Bánh khúc mềm, thơm lựng mùi lá khúc và nhân đậu xanh, thịt đã được xào thơm là món ăn dân dã hấp dẫn đặc biệt khi tiết trời bắt se lạnh.
Nguyên liệu làm bánh khúc gồm 500 g bột nếp, 500 g rau khúc, 300 g thịt sấn vai, 200 g đậu xanh đã cà vỏ, 300 g gạo nếp, 3 củ hành khô, 400 ml nước, gia vị, hạt tiêu.
Bước 1: Thịt sấn vai thái miếng con chì nhỏ, ướp thịt với gia vị, hạt tiêu cho ngấm, đậu xanh, gạo nếp ngâm nở rồi để ráo.
Bước 2: Đậu xanh đồ chín, rồi cho vào cối giã nhuyễn, hành khô bóc bỏ vỏ, đập dập, bằm nhỏ. Làm nóng dầu ăn trong chảo, cho hành khô vào phi thơm, đến khi hành vàng thì cho thịt vào đảo cùng. Khi thịt săn lại và ra mỡ thì cho đậu xanh đã giã nhuyễn vào xào cùng. Đảo đều tay để đậu xanh quyện đều cùng thịt thì tắt bếp.
Bước 3: Đun sôi nồi nước, cho rau khúc vào luộc chín. Vớt riêng phần rau, vắt hết nước, để riêng phần nước này, cho rau vào giã nhuyễn. Trong quá trình giã nếu có cuống rau già, nhiều xơ có thể nhặt bỏ đi.
Bước 4: Đổ bột ra mâm, cho nước luộc rau... và rau đã giã vào nhào kỹ đến khi được thành phẩm bột mịn, không dính tay. Viên đậu xanh xào thịt và phần bột đã nhào thành các viên nhỏ. Với lượng nguyên liệu như trên có thể chia bột và nhân thành 30 viên bằng nhau. Dàn mỏng phần bột nếp đã nhồi với lá khúc, đặt nhân đậu xanh, thịt vào trong... miết kín lại.
Bước 5: Lăn bánh đã nặn qua gạo nếp, xếp bánh vào nồi, hấp chín. Nếu thích ăn kiểu xôi khúc, chỉ cần ngâm thêm gạo sau đó đổ một lớp gạo vào chõ xôi, đặt lớp bánh rồi lại phủ lớp gạo, cứ tiếp tục đến hết rồi đồ chín là được.
Thúy Quỳnh