Phát biểu trong một hội thảo ở Hà Nội ngày 2/3, Phó giáo sư Lê Bạch Mai, Phó Viện trưởng Viện dinh dưỡng quốc gia cho biết, trong 30 năm qua chiều cao người Việt có sự cải thiện nhưng chậm. Chiều cao trung bình hiện tại của nam giới là 164,4 cm và của nữ là 153,4 cm. Tốc độ tăng chỉ khoảng 1-1,5 cm trong một thập kỷ.
Nguyên nhân của tình trạng này, một phần lớn là do thói quen ăn uống của người dân thừa đạm, thiếu canxi, ít ăn thủy sản và ăn quá mặn. Khẩu phần canxi 35 năm nay không thay đổi, chỉ đáp ứng 60% khẩu phần khuyến nghị. Nguồn thức ăn không đủ canxi. Sữa là nguồn giàu canxi, dễ hấp thụ, nhưng chưa là khẩu phần bình thường trong bữa ăn mà chỉ dành cho trẻ em, người ốm, người già. Trong khi đó, cua, tôm, cá nhiều canxi, song nếu vậy phải ăn cả mai và yếm cua, cá ăn cả xương, tôm ăn cả vỏ.
Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi khi trưởng thành sẽ bị thiếu hụt chiều cao.
Không những thế lượng canxi ít ỏi lại bị đào thải nhiều do thói quen ăn quá nhiều đạm, ăn quá mặn. Người Việt ăn mặn gấp 3 lần khuyến cáo, với hơn 15 mg muối mỗi ngày. Chế độ ăn nhiều protein làm tăng bài xuất canxi theo nước tiểu.
Tỷ lệ suy sinh dưỡng thấp còi ở nước ta vẫn ở mức cao, gần 25%. Như vậy, tính trung bình mỗi năm có khoảng 1,9 triệu trẻ bị suy sinh dưỡng thấp còi. Số trẻ này khi lớn lên sẽ thiếu hụt khoảng 10 cm chiều cao với bạn bè cùng tuổi.
Theo phó giáo sư Mai, để hấp thu tốt canxi cần có vitamin D, tuy nhiên khẩu phần vitamin này của người Việt cũng rất thấp. Khẩu phần ăn hiện chỉ đáp ứng được 10% nhu cầu khuyến nghị. 80-90% vitamin D của cơ thể chủ yếu tổng hợp từ tiền chất vitamin D dưới da nhờ tác động quang hóa của tia cực tím ánh nắng mặt trời. Nhiều người chưa có thói quen tắm nắng, phụ nữ đi ra đường lại che nắng quá nhiều mà không biết ánh nắng trước 10h sáng và sau 16h rất cần thiết với cơ thể.
Thấp bé, nhẹ cân không phải là thuộc tính di truyền của người Việt. Nếu cải thiện chế độ ăn nghèo canxi như hiện nay, cộng thêm luyện tập thể thao thì tầm vóc của người Việt có thể được cải thiện. Trong 100 g sữa tươi có khoảng 120 mg canxi; 100 g phomai có 720 mg canxi; 100 g sữa chua có 65-150 mg canxi.
Phương Trang