Theo Viện sức khoẻ quốc gia Mỹ (NIH), ảo giác đi lùi là một loại trong "hiệu ứng phụ của chuyển động" (motion aftereffect). Theo đó một người sẽ có cảm giác vật thể chuyển động ngược hướng sau một thời gian chăm chú quan sát vào vật thể đứng yên trong một chiều chuyển động. Ví dụ, khi nhìn vào hòn đá dưới dóng suối, một thời gian có thể cảm thấy hòn đá đang chạy ngược chiều dòng nước.
Với ôtô cũng tương tự. Khi chạy xe nhìn hai bên đường thấy cây cối hoặc trụ điện chạy lùi, trong khi ta ngồi trong xe lại có cảm giác ngồi yên, thật sự là xe đang chạy.
Cảm giác này thường xuất hiện khi đến các điểm dừng đèn đỏ nhất là lúc nắng nóng, hoặc buổi trưa bên cạnh nhiều xe cùng chờ đèn. Khi các xe khác chạy đến, lái xe sẽ cảm giác xe mình chạy lùi, thật sự lúc đó xe ta đang dừng.
Ngoài ra, khi lái xe quán tính của tài xế luôn hướng về phía trước, nhưng thực tế lái xe đang đẩy trọng lực về phía sau ghế. Cảm giác này khiến cho ta có xu thế trái ngược nhau. Lái xe nhìn thấy các xe xung quanh tiến về trước nên có cảm giác các xe đấy đứng yên và xe mình bị lùi về sau.
Các nghiên cứu cho biết, ảo giác này có thể xuất hiện với bất kỳ ai kể cả lái mới hay lái cũ, không liên quan tới cơ thể mệt mỏi hay khoẻ mạnh. Đây được coi là một sai số trong quá trình chọn lọc thông tin của vùng xử lý thị giác trong não bộ.
Để giảm thiểu ảo giác, trong lúc chờ đèn lái xe không nên sử dụng các thiết bị di động, có thể nhìn những thứ cố định xung quanh như cột đèn giao thông, cây cối, biển báo, nhà ven đường... Đặc biệt, chân luôn rà phanh phòng cảm giác hốt hoảng.
Nguyên Vũ