Vaccine sởi vốn được chỉ định cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên. Trong bối cảnh miễn dịch cộng đồng giảm và tỷ lệ tiêm chủng thấp dưới 90% do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và nguồn cung vaccine gián đoạn từ những năm trước, từ cuối 2024 Bộ Y tế cho phép mở rộng độ tuổi tiêm ngừa sởi từ 6 tháng. Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo tỷ lệ bao phủ tiêm chủng cần đạt trên 95% để đủ miễn dịch cộng đồng, kiểm soát virus lây lan.

"Tiêm vaccine là biện pháp hiệu quả nhất để chặn đứng chuỗi lây nhiễm của virus sởi, do đó cần tiêm vaccine càng sớm càng tốt", bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP HCM, nói và cho rằng ý thức tiêm chủng đóng vai trò lớn trong việc kiểm soát dịch sởi.

Bệnh sởi thường lây lan từ tháng 1 đến tháng 6, vào cao điểm từ tháng 4. Từ đầu năm đến nay, số ca sởi đã cao hơn năm trước, dự báo tiếp tục tăng trong thời gian tới. Hầu hết tỉnh thành hiện ghi nhận ca sởi, với hơn 40.000 ca mắc và nghi sởi, 5 ca tử vong. Trong số ca sởi có 57% ở miền Nam, 19% miền Trung, miền Bắc 15% và Tây Nguyên 9%. Ca sởi tăng mạnh tại một số địa phương gồm Cao Bằng, Nghệ An, Khánh Hòa, Đăk Lăk, Gia Lai, Đồng Tháp, An Giang và Lâm Đồng.

Thống kê của Bộ Y tế cho thấy bệnh nhi từ 9 tháng đến dưới 15 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất với 73%; tiếp đến là nhóm dưới 6 tháng tuổi và 6-9 tháng tuổi, lần lượt chiếm 5% và 10%.

Để chặn và phòng ngừa dịch, ngành y tế đang ưu tiên tiêm chủng vaccine sởi cho trẻ nhỏ. Các địa phương đang rà soát nhóm trẻ chưa tiêm phòng bệnh hoặc chưa tiêm đầy đủ để bổ sung vaccine càng sớm càng tốt.

Bác sĩ Khanh khuyến cáo cần tiêm đúng và đủ liều sởi, với tối thiểu hai mũi vaccine. Ở một số địa phương, vaccine được tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi được tính là mũi chống dịch và không ảnh hưởng tới phác đồ tiêm cơ bản. Như vậy, mỗi trẻ có thể cần tới ba mũi vaccine phòng sởi.

Trẻ có bệnh nền tim mạch, bệnh bẩm sinh, suy giảm miễn dịch, tùy theo tình trạng sức khỏe, có thể được chỉ định tiêm tại bệnh viện thay vì ở cơ sở tiêm chủng.

Ngoài trẻ nhỏ, thiếu niên và người lớn chưa có miễn dịch như chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm vaccine cũng có nguy cơ cao nhiễm sởi, cần tiêm chủng vaccine. Theo bác sĩ Khanh, phụ nữ có kế hoạch mang thai nên hoàn thành phác đồ chủng ngừa trước ba tháng nhằm bảo vệ thai kỳ, truyền kháng thể thụ động cho con trong những tháng đầu đời. Những thành viên khác trong gia đình cũng cần rà soát lịch sử tiêm chủng để chích ngừa đủ mũi.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết Việt Nam hiện có nhiều loại vaccine phòng sởi gồm: mũi sởi đơn MVVAC (Việt Nam); loại phối hợp sởi - rubella (MRVAC), loại phối hợp 3 trong 1 sởi - quai bị - rubella Priorix (Bỉ); loại phối hợp sởi - quai bị - rubella MMR II (Mỹ). Các vaccine được cung cấp trong chương trình Tiêm chủng Mở rộng (miễn phí) và dịch vụ. Tiêm đầy đủ vaccine có hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%.

Bác sĩ Chính cũng khuyến cáo các gia đình giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ, tập thói quen rửa tay thường xuyên và đeo khẩu trang khi ở nơi đông người. Gia đình, nhà trường cần giúp trẻ nâng cao thể trạng thông qua chế độ dinh dưỡng đa dạng và vận động hợp lý. Đồ dùng cá nhân, đồ chơi, dụng cụ học tập của trẻ cần thường xuyên khử trùng bằng các chất sát khuẩn thông thường.

Sởi là bệnh truyền nhiễm do virus, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp. Triệu chứng bệnh điển hình gồm sốt cao, phát ban, viêm họng, viêm kết mạc... Sởi có thể gây các biến chứng như tiêu chảy cấp, viêm phổi, viêm não, viêm màng não. Thai phụ mắc sởi tăng nguy cơ tử vong, sảy thai, thai chết lưu, sinh non. Một số trường hợp mắc sởi nhưng không phát ban, dễ nhầm lẫn với cúm hoặc bệnh hô hấp thông thường khác. Do đó, khi trẻ có dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban, cần sớm cách ly và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám, điều trị kịp thời, đúng bệnh.

Hoàng Thọ