Triển lãm tác phẩm xưa và độc bản thu hút khách tham quan, trong chuỗi hoạt động nhân Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21/4). Các tư liệu do Thư viện Khoa học Tổng hợp TPHCM chọn lọc từ hơn 6.000 đơn vị.
Các đầu sách tuổi đời từ 50 đến hơn 300 năm, nhiều bản là tư liệu quý. Xưa nhất là Từ điển Việt - Bồ Đào Nha - Latinh do Alexandre de Rhodes thực hiện, xuất bản năm 1651.
Cuốn từ điển dày 629 trang, mỗi trang chia thành 2 cột, tổng 6.052 từ không kể các ví dụ. Bản sách từng đoạt giải Sách độc đáo, quý hiếm tại cuộc thi Những cuốn sách vàng lần thứ nhất năm 2002.
Hai sách có niên đại hơn 120 năm của tác giả nước ngoài, xuất bản tại Sài Gòn. Cuốn bên trái in năm 1899 viết về chính trị, kinh tế đời sống, văn hóa Nam Kỳ. Quyển còn lại xuất bản năm 1901, là tài liệu về lịch sử, địa lý, cư dân Việt Nam xưa.
Trong những tác phẩm của người Việt được trưng bày, xưa nhất là bộ ba quyển ghi chép gia phả của Hoàng tộc Triều Nguyễn, được viết tay trong khoảng thời gian từ năm 1841 - 1847, thời vua Thiệu Trị.
Bản sách bằng đồng khắc chế thư vua Tự Đức ban cho Phú Bình Quận Công Miên Áo, được thực hiện năm 1878. Bản sách quý vì làm bằng đồng, khác các sắc lệnh ban bằng giấy hoặc viết trên gấm.
Gia Định báo - vốn được xem là tờ báo đầu tiên của Việt Nam được in bằng chữ Quốc ngữ vào năm 1865 do nhà bác học Trương Vĩnh Ký sáng lập. Tài liệu trưng bày được in năm 1893, trước lúc báo ngưng hoạt động bốn năm.
Tại đây cũng giới thiệu một số báo, tạp chí khác được xuất bản vào đầu thế kỷ 20.
Một bộ gồm chín cuốn sách cổ của người Chăm viết trên giấy dó. Tài liệu do Trung tâm nghiên cứu Văn hóa Chăm cung cấp.
Tập sách được viết trên lá buông của người Khmer. Năm 2017, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận "Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông của người Khmer" là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Nhiều sách khác về các chủ đề lịch sử, văn hóa, âm nhạc, con người... xuất bản ở Sài Gòn hơn 50 năm trước được trưng bày.
"Triển lãm có nhiều sách quý, độc bản rất đáng tham quan. Trong đó, tôi ấn tượng nhất với tác phẩm khắc trên đồng dưới thời Nguyễn và sách viết trên lá buông của người Khmer", Nguyễn Văn Khương, đại học Sài Gòn cho biết.
Triển lãm diễn ra trong không gian dựng lại mô hình nhà Nam Bộ xưa. Tại đây còn có những hoạt động như tặng chữ thư pháp, đờn ca tài tử, tái hiện lớp học xưa...
Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam diễn ra đến ngày 24/4 với nhiều gian hàng, các hoạt động trưng bày, tọa đàm về sách, giao lưu tác giả, chương trình văn nghệ...
Quỳnh Trần