Đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua Nghị quyết về chính sách tài khoá, tiền tệ để hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế chiều 11/1. Ảnh: Hoàng Phong
Nghị quyết không đề cập tổng quy mô gói chính sách tài khoá, tiền tệ (gồm các nguồn huy động quỹ ngoài ngân sách). Nhưng theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khi phát biểu bế mạc kỳ họp bất thường lần này, quy mô gói chính sách tài khoá, tiền tệ được Quốc hội thông qua khoảng 350.000 tỷ đồng để chủ động phòng, chống dịch và hỗ trợ kịp thời cho phục hồi và phát triển bền vững kinh tế - xã hội.
Ông Huệ nhấn mạnh, việc thực hiện các gói hỗ trợ tài khoá, tiền tệ cho phục hồi kinh tế lần này nhằm đảm bảo tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2021 - 2025 đạt 6,5-7%; lạm phát dưới 4%, ổn định vĩ mô và các cân đối lớn nền kinh tế.
Theo nghị quyết, gói giải pháp tài khoá gồm miễn, giảm thuế phí, đầu tư phát triển và một số chính sách tài khoá khác. Trong đó, riêng chính sách tăng chi cho đầu tư, phát triển (y tế, an sinh xã hội, việc làm, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng...) từ nguồn ngân sách là 176.000 tỷ đồng trong hai năm (2022-2023).
Chính sách tài khoá cũng gồm khoản chi cho miễn giảm thuế, trong đó giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong năm 2022 với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang có mức thuế suất 10%, trừ lĩnh vực viễn thông, bảo hiểm, ngân hàng, khai khoáng...
Chính sách tiền tệ sẽ tập trung giải pháp để điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ lãi suất, tiếp tục tiết giảm chi phí quản lý để phấn đấu giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5-1% trong 2 năm; cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi suất vay với các khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch. Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ tiếp tục được tái cấp vốn để cho vay trả lương ngừng việc, phục hồi sản xuất.
Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế. Ảnh: Hoàng Phong
Ngoài ra, Việt Nam sẽ sử dụng tối đa 46.000 tỷ đồng từ các nguồn tài chính hợp pháp khác để nhập khẩu vaccine, thuốc điều trị và thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng, chống dịch. Gói hỗ trợ lần này cũng gồm khoảng 10.000 tỷ đồng từ các quỹ ngoài ngân sách như Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, Quỹ phát triển khoa học, công nghệ...
Để có nguồn lực thực hiện các chính sách tài khoá, Quốc hội cho phép tăng bội chi ngân sách Nhà nước trong hai năm (2022-2023) bình quân 1-1,2% GDP một năm, tối đa 240.000 tỷ đồng. Trong đó, bội chi năm 2022 tăng khoảng 1,1% GDP, tối đa 102.800 tỷ đồng so với dự toán Quốc hội đã quyết định. Mức bội chi tăng thêm năm 2023 sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định sau khi tổng hợp kế hoạch, dự toán ngân sách Nhà nước.
Quốc hội đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan thực hiện các chính sách, giải pháp để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Chính phủ cũng được yêu cầu sử dụng tối đa, hiệu quả các nguồn lực trong các kế hoạch trung, dài hạn 2021-2025; cũng như tiết kiệm các khoản chi, quản lý chặt các nguồn thu, tăng thu, chống thất thu thuế, chuyển giá... để có thêm nguồn lực cho phục hồi kinh tế. Việc phát hành trái phiếu Chính phủ, bảo đảm nguyên tắc phối hợp chặt chẽ trong điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính, tiền tệ...
Cũng tại Nghị quyết này, Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế đặc thù trong năm 2022-2023. Theo đó, Thủ tướng và người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định chỉ định thầu với các gói tư vấn, gói thầu di dời hạ tầng kỹ thuật, đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư, các dự án hạ tầng quan trọng về giao thông, y tế. Thủ tướng quyết định cho UBND các địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý làm các đoạn tuyến đường cao tốc theo hình thức đầu tư công đi qua địa bàn, trừ dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021- 2025.
Nghị quyết này có hiệu lực tới hết năm 2023. Riêng chính sách tài khóa về đầu tư phát triển và các chính sách tài khoá khác được áp dụng cho năm ngân sách 2022 - 2023.
Hằng năm, Kiểm toán Nhà nước sẽ kiểm toán việc thực hiện các gói chính sách hỗ trợ này nhằm tránh tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối các năm 2022, 2023 và kỳ họp giữa năm 2024.
Chia sẻ thêm tại họp báo sau kết thúc kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ nhất, ông Nguyễn Hữu Toàn, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách nhấn mạnh tới quy mô đủ lớn, tính lan toả, kết nối của các dự án sẽ được rót vốn đầu tư từ gói chính sách tài khoá.
"Việc đưa thêm tiền ra đầu tư phải vừa kích thích đầu tư công, vừa tạo lan toả với sản xuất kinh doanh, kết nối hạ tầng, phục vụ phát triển kinh tế", ông nhấn mạnh.
Riêng với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, ngoài khoản vốn đã được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, dự án này sẽ được rót thêm hơn 72.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2025. Việc này nhằm giúp dự án cơ bản hoàn thành toàn tuyến cao tốc và đưa vào khai thác từ năm 2026.
Về huy động nguồn lực cho gói chính sách tài khoá, ông Toàn cho hay, phần lớn từ đi vay thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ, vay ODA, ưu đãi. Vì thế, Nghị quyết của Quốc hội đưa ra yêu cầu Chính phủ phải điều hành chặt chẽ chính sách tài khoá, tiền tệ. Thời hạn huy động trái phiếu Chính phủ trong hai năm (2022 - 2023) cũng được phép thấp hơn 9 năm. Ngoài ra, Nghị quyết cũng cho phép Ngân hàng Nhà nước có thể mua trái phiếu Chính phủ trong trường hợp cần thiết.