Tính đến chiều 6/11, Tổng thống đắc cử Joe Biden đang dẫn trước đối thủ Donald Trump khoảng 3 điểm phần trăm tại hạt Maricopa, bang Arizona, nơi Thượng nghị sĩ Mitt Romney, ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa năm 2012, từng thắng với cách biệt lên tới 12 điểm phần trăm.
"Giờ đây, Maricopa lại trở thành nơi đứng về phe Dân chủ một cách rõ ràng và không nao núng, điều tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình có thể chứng kiến trong cuộc đời và khiến tôi choáng váng", Stan Barnes, chiến lược gia lâu năm của đảng Cộng hòa tại thành phố Phoenix thuộc Maricopa, cho hay.
Người ủng hộ Biden (trái) đối mặt với đại diện một nhóm cánh hữu bên ngoài trung tâm bầu cử hạt Maricopa ở thành phố Phoenix, bang Arizona, hôm 4/11. Ảnh: Reuters.
Chiếm khoảng 60% dân số bang Arizona với 4,5 triệu người, Maricopa nằm trong số những hạt phát triển nhanh nhất nước Mỹ. Làn sóng cư dân đổ về từ các bang khác bao gồm nhiều người mang quan điểm tương đối ôn hòa và tự do, với sự gia tăng nhanh chóng của dân gốc Latinh từ khoảng 365.000 người năm 2000 lên hơn 1,3 triệu vào năm nay.
Trong khi người gốc Latinh tại Florida gây chú ý vì góp công lớn giúp Trump chiến thắng tại bang này, nỗ lực thúc đẩy ủng hộ phe Dân chủ của những người gốc Latinh tại Arizona lại không được đoái hoài nhiều. Họ cũng không nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ ủy ban quốc gia đảng Dân chủ, Joseph Garcia, giám đốc Quỹ Hành động CPLC, nhóm vận động giúp hàng nghìn người gốc Latinh đăng ký cử tri và thúc đẩy họ bỏ phiếu cho Biden.
"Mọi sự chú ý kiểu gì cũng đổ dồn về hạt Miami-Dade ở Florida, như thể đó là trung tâm vũ trụ của người gốc Latinh. Chúng tôi cũng không nhận được bất cứ sự hỗ trợ nào từ đảng Dân chủ ở tầm quốc gia. Nhưng đối với chúng tôi, lá phiếu của người Latinh rất quan trọng, nên chúng tôi sẽ không chờ đợi", Garcia nói.
Những thay đổi về cấu trúc chính trị tại Arizona bắt đầu trở nên rõ ràng hồi năm 2016, khi cảnh sát trưởng hạt Maricopa Joe Arpaio, nổi tiếng vì sự ác cảm với người nhập cư, bị lật đổ. Ứng viên Dân chủ Hillary Clinton từng thua Trump ở hạt này, nhưng chỉ với cách biệt 3 điểm phần trăm.
Quá trình "chuyển màu" tăng tốc vào năm 2018, với việc Kyrsten Sinema đảo ngược tình thế thành công để giành một ghế thượng nghị sĩ về cho đảng Dân chủ. Phe cánh tả năm nay giành thêm một ghế thượng nghị sĩ nữa từ tay Cộng hòa với chiến thắng của Mark Kelly trước Martha McSally. Arizona trở thành "bang xanh" sau khi AP và Fox News tuyên bố Biden đã chiến thắng tại đây, dù nhiều hãng tin khi đó chưa công bố kết quả.
Sự chuyển mình tại Maricopa nói riêng và Arizona nói chung bất ngờ đến mức một số đảng viên Dân chủ cũng ngỡ ngàng."Tôi chưa từng nghĩ rằng mình sẽ đắc cử", cựu luật sư Adrian Fontes, người gốc Latinh đầu tiên được bầu vào văn phòng hạt Maricopa với chiến thắng năm 2016, cho biết.
"Tôi không lường trước được vì vốn hiểu biết chính trị thiếu sót, chưa nhận ra rằng Maricopa sẽ trở thành hạt quan trọng nhất trong cuộc bầu cử tổng thống quan trọng nhất lịch sử gần đây", Fontes phát biểu trong một cuộc phỏng vấn, đề cập đến cuộc đua giữa Trump và Biden.
Tuy nhiên, giống như phần lớn đất nước, tình trạng chia rẽ chính trị sâu sắc vẫn hiện diện tại Maricopa. Trong lúc quá trình kiểm phiếu diễn ra, những người biểu tình ủng hộ Trump, một số mang vũ khí như súng trường, đã yêu cầu được vào tòa nhà nơi các nhân viên bầu cử đang xử lý phiếu, nhưng không được cho phép.
Tổng thống đắc cử Joe Biden tại thành phố Phoenix, bang Arizona, hôm 8/10. Ảnh: Reuters.
Việc Arizona "từ đỏ thành xanh" được cho là bắt nguồn từ phản ứng dữ dội chống lại cuộc đàn áp nhập cư tại bang này năm 2010. Một thập kỷ sau, chính con cái của những người nhập cư gốc Latinh từng "sống trong sợ hãi" lại trở thành các nhà hoạt động và quan chức dân cử.
Raquel Teran, nhà lập pháp bang Arizona thuộc đảng Dân chủ, bắt đầu sự nghiệp chính trị với vai trò người tổ chức các cuộc đấu tranh chống lại luật chống nhập cư, đồng thời đòi quyền cho người lao động. Bà quyết định tranh cử năm 2012 và thất bại với cách biệt chỉ 113 phiếu, nhưng đã thành công vào năm 2018.
"Nhiều năm qua, chúng tôi vẫn xây dựng vị thế chính trị, và năm 2020 cho thấy công sức của chúng tôi đã được đền đáp", bà Teran nói.
Anabel Maldonado, một nhà hoạt động khác, đang học trung học khi Arizona ban hành luật chống nhập cư hồi năm 2010, trao cho cảnh sát quyền ngăn chặn và thẩm vấn bất cứ ai mà họ nghi ngờ nhập cư bất hợp pháp. Cựu cảnh sát trưởng Arpaio đã triển khai cấp dưới đến khắp các vùng thuộc hạt Maricopa để tiến hành các vụ bắt và đột kích nơi làm việc.
"Chỉ cần là người Latinh sống tại Arizona cũng khiến chúng tôi vô cùng lo sợ. Bạn chào tạm biệt cha mẹ vào buổi sáng mà không hay biết liệu họ có bị bắt trong một cuộc đột kích hay không", người phụ nữ 29 tuổi cho hay.
Tuy nhiên, thay vì rời khỏi Arizona, nhiều thanh niên gốc Latinh đã lấy nghịch cảnh làm động lực, trong đó có Maldonado. Cô nằm trong số những người giúp xây dựng nền móng cho phong trào giáo dục và vận động hàng trăm nghìn cử tri gốc Latinh. Bất chấp cái nóng 43 độ C, đội ngũ tình nguyện viên đông đảo vẫn làm việc suốt chiến dịch vận động tranh cử, nhằm thu hút người gốc Latinh chống lại Trump. Họ cũng gọi điện và gửi tin nhắn để vận động.
"Mọi người đã đứng lên, đấu tranh và vượt qua nỗi sợ hãi để giải quyết vấn đề". Maldonado nói.
Ánh Ngọc (Theo NY Times)
