Yêu cầu được Phó thủ tướng Lê Văn Thành đưa ra trong buổi làm việc với bộ ngành và các địa phương liên quan công tác chuẩn bị đầu tư dự án Vành đai 3 và 4 TP HCM, sáng 29/12. Đây là hai tuyến được quy hoạch từ năm 2011, vai trò đặc biệt quan trọng giúp liên kết vùng, tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Vành đai 3 TP HCM dài hơn 90 km chạy qua TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An, chia làm 4 đoạn lớn: Tân Vạn - Bình Chuẩn, Tân Vạn - Nhơn Trạch, Bình Chuẩn - quốc lộ 22 và quốc lộ 22 - Bến Lức. Trong đó, hiện chỉ đoạn Tân Vạn - Bình Chuẩn đi qua Bình Dương, dài hơn 15 km đầu tư hoàn thành với 6 làn xe. Ngoài ra, trên đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch hiện dự án thành phần 1A, dài 8,75 km từ tỉnh lộ 25B (Đồng Nai) đến cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây (TP Thủ Đức), dùng vốn ODA sẽ khởi công quý 1/2022.
Tổng chiều dài các đoạn còn lại khoảng 76 km, được nghiên cứu khi hoàn thiện sẽ có 8 làn cao tốc, vận tốc 100 km/h và đường song hành hai bên. Giai đoạn một, dự án ước tính tổng mức đầu tư hơn 83.000 tỷ đồng, xây dựng trước 4 làn trên tuyến chính và đường song hành hai bên. Việc giải phóng mặt bằng sẽ thực hiện từ giai đoạn này theo quy mô hoàn chỉnh, tổng kinh phí gần 47.000 tỷ đồng.
Phó thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo tại buổi làm việc, sáng 29/12. Ảnh: Đức Tuân
Theo Phó thủ tướng Lê Văn Thành, tuyến vành đai đi qua nhiều khu vực đất nông nghiệp nhưng tổng mức đầu tư như vậy quá lớn. Ông phân tích chi phí xây dựng Vành đai 3 khoảng 400 tỷ đồng mỗi km, nếu tính cả phần giải phóng mặt bằng sẽ lên khoảng 1.000 tỷ đồng. So sánh với xây dựng mỗi km cao tốc Bắc - Nam khoảng 140 tỷ đồng, Phó thủ tướng đánh giá vốn đầu tư cho Vành đai 3 như vậy quá cao. Vì vậy, ông yêu cầu các bên cần tính toán lại, bởi không cẩn thận dẫn tới việc dự trù sai, không đúng chủ trương đầu tư.
Giải thích về vấn đề trên, lãnh đạo các tỉnh thành cho biết chi phí giải phóng mặt bằng dự án cao dẫn tới tổng mức đầu tư dự án lớn. Không như cao tốc Bắc - Nam, Vành đai 3 đi qua đô thị, băng qua nhiều nút giao phải đầu tư đồng bộ...
Trước đó, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho biết sau khi tiếp nhận hồ sơ dự án từ Ban quản lý dự án Mỹ Thuận (thuộc Bộ Giao thông Vận tải), các địa phương làm việc và đánh giá việc đầu tư tuyến đường theo hình thức đối tác công tư (PPP) không khả thi. Bởi hiện quy định, vốn nhà nước chỉ góp không quá 50% cho mỗi dự án, còn lại của doanh nghiệp. Tuy nhiên, Vành đai 3 kinh phí rất lớn, thời gian thu hồi vốn đến 29 năm, rất khó thu hút nhà đầu tư.
Trong bối cảnh cả 4 tỉnh thành chịu thiệt hại nặng nề nhất trong đợt Covid-19 thứ tư nên các địa phương thống nhất kiến nghị Trung ương bố trí ngân sách từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội để đầu tư dự án giai đoạn một. Trường hợp ngân sách Trung ương không đủ, các tỉnh thành đề xuất hỗ trợ riêng phần giải phóng mặt bằng, còn xây lắp sẽ do địa phương thực hiện.
Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi tại buổi làm việc sáng 29/12. Ảnh: Gia Minh
"Vành đai 3 là tuyến huyết mạch, khi đầu tư hoàn thành không chỉ giúp TP HCM phát triển mà còn cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam", ông Mãi nói và ví von việc xây dựng tuyến đường này như "chăm sóc cho gà đẻ trứng vàng, bởi sẽ mang lại những hiệu quả rất lớn".
Trước đề xuất Trung ương hỗ trợ vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội để đầu tư dự án, Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết rất khó vì nguồn vốn quá lớn. Chưa kể, những dự án đưa vào chương trình trên phải là dự án cấp bách, triển khai hoàn thành trong thời gian ngắn để kích thích kinh tế xã hội. Tuy nhiên, Vành đai 3 hiện các thủ tục cần triển khai nhiều, khó đưa vào diện được hỗ trợ từ chương trình.
Theo Phó thủ tướng Lê Văn Thành, hiện Trung ương đã chủ trương phân cấp mạnh mẽ cho địa phương và tập trung huy động nguồn vốn xã hội hoá để đầu tư các công trình. Hiện, UBND TP HCM được Chính phủ giao chủ trì chuẩn bị trình dự án này, trong đó sẽ làm việc trực tiếp với đơn vị tư vấn thông qua hợp đồng để rà soát lại, bao gồm tổng vốn giải phóng mặt bằng, kinh phí xây dựng.
Riêng phương thức đầu tư, Phó thủ tướng đề cập có thể nghiên cứu từng đoạn triển khai theo hình thức PPP, hoặc 100% sử dụng ngân sách để khả thi trong việc triển khai. "Các bên cần phấn đấu hoàn tất hồ sơ và trình Chính phủ vào tháng 2/2022 trước khi trình Quốc hội", ông Thành nói.
Hướng tuyến Vành đai 3 TP HCM. Đồ họa: Khánh Hoàng
Với dự án Vành đai 4, tuyến đường được quy hoạch dài gần 200 km, đi qua TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An và Bà Rịa - Vũng Tàu. Hiện, trên tuyến có một số đoạn ngắn đã được địa phương đầu tư, nhưng không liên tục. Đơn cử như Bình Dương đã đầu tư khoảng 21 km trong tổng 48 km đi qua địa bàn. Địa phương này đánh giá hiện quỹ đất trên tuyến còn nhiều. Đây là thuận lợi nên dự án cần sớm được đầu tư, hạn chế lặp lại khó khăn như triển khai Vành đai 3.
Về dự án này, Phó thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo việc đầu tư sẽ giao các UBND các tỉnh thành là cơ quan có thẩm quyền. "Các địa phương phải chủ động thực hiện trên các đoạn tuyến đi qua địa bàn. Trong đó cần đẩy nhanh tiến độ khảo sát, thiết kế, lập dự án đầu tư, kêu gọi đầu tư theo phương thức PPP có hỗ trợ từ ngân sách", ông Thành chỉ đạo.
Gia Minh