Quân đội Philippines ngày 18/5 thông báo chuẩn đô đốc Alfonso Torress Jr sẽ thay thế phó đô đốc Alberto Carlos làm chỉ huy Bộ tư lệnh miền Tây Philippines (Wescom) trên đảo Palawan. Hòn đảo có bờ biển phía tây tiếp giáp Biển Đông và là đảo lớn của Philippines nằm gần quần đảo Trường Sa nhất.
Quyết định bổ nhiệm là "một phần kế hoạch điều chỉnh nhân sự lãnh đạo và vị trí then chốt trong quân đội, cần thiết để thích ứng với môi trường an ninh biến động và ứng phó hiệu quả các thách thức mới nổi", theo thông cáo từ quân đội Philippines.
Một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đi gần tàu tiếp tế của Philippines ở Biển Đông hồi tháng 10/2023. Ảnh: Reuters
Xerxes Trinidad, lãnh đạo Văn phòng Quan hệ Công chúng của quân đội Philippines, khẳng định việc điều chuyển ông Alfonso Torres Jr là "quyết định hành chính".
Tuy nhiên, phó đô đốc Alberto Carlos, cựu chỉ huy Wescom, đang là tâm điểm bê bối bị ghi âm thỏa hiệp với một nhà ngoại giao Trung Quốc, theo Rappler. Ông Carlos đang được quân đội Philippines cho "tạm nghỉ vì việc cá nhân".
Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila vào đầu tháng 5 từng tuyên bố họ nắm được đoạn ghi âm, nhưng đến nay vẫn chưa công bố toàn bộ nội dung.
Giới chức Trung Quốc mô tả đoạn ghi âm cho thấy ông Carlos đã đồng ý "mô hình mới" trong quản lý căng thẳng và các hoạt động tiếp tế ở bãi cạn Cỏ Mây, nơi Philippines có tiền đồn là tàu chiến mắc cạn BRP Sierra Madre.
Hàng loạt quan chức cấp cao của Philippines, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Gibo Teodoro Jr, Cố vấn An ninh Quốc gia Eduardo Ano và Tham mưu trưởng Romeo Brawner Jr đã bác bỏ "thỏa hiệp" giữa Wescom và nhà ngoại giao Trung Quốc.
Xác chiến hạm BRP Sierra Madre ở bãi Cỏ Mây, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, hiện bị Philippines chiếm đóng trái phép, năm 2014. Ảnh: Reuters
Quân đội Philippines sử dụng tàu chiến cũ nát BRP Sierra Madre mắc cạn ở bãi Cỏ Mây như một tiền đồn để duy trì hiện diện ở khu vực này từ năm 1999. Trên tàu có đơn vị thủy quân lục chiến đồn trú, phải phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tiếp tế từ đất liền.
Cảnh sát biển Philippines khi thực hiện các đợt tiếp tế cho lực lượng đồn trú và ngư dân gần bãi Cỏ Mây gần đây đã liên tục chạm mặt, đối đầu với hải cảnh Trung Quốc.
Phát ngôn viên Cảnh sát biển Philippines hôm 5/3 cáo buộc tàu hải cảnh Trung Quốc cơ động nguy hiểm và va chạm với tàu công vụ BRP Sindangan đang hỗ trợ tiếp tế cho lực lượng đồn trú trên BRP Sierra Madre. Tàu hải cảnh Trung Quốc cũng bị tố phun vòi rồng vào tàu tiếp tế, khiến 4 thủy thủ Philippines bị thương trong sự việc.
Các hoạt động tiếp tế nhu yếu phẩm cho BRP Sierra Madre và hoạt động quân đội trên Biển Đông đều nằm trong thẩm quyền tham mưu, tổ chức của Wescom.
Thượng viện Philippines chuẩn bị mở cuộc điều tra về sự việc. Các nghị sĩ đặt nghi vấn những nhà ngoại giao Trung Quốc lén ghi âm trao đổi với quan chức quân đội. Bộ Ngoại giao Philippeins đã tuyên bố sẽ điều tra "những hoạt động trái pháp luật" của nhà ngoại giao nước ngoài tại Philippines.
Khu vực Biển Đông. Đồ họa: CSIS
Thanh Danh (Theo AFP, Rappler, GMA)