Diễn tập Balikatan (Vai kề vai) năm nay diễn ra ngày 12-23/4 với quy mô bị cắt giảm do Covid-19. Hoạt động sẽ xoay quanh nội dung tác chiến sa bàn và mô phỏng trên máy tính, thay vì hiệp đồng tại thực địa. Chỉ có cuộc diễn tập bắn đạn thật được duy trì, do không có tương tác trực tiếp giữa lực lượng hai nước.
Quy định giãn cách khiến Philippines và Mỹ chỉ triển khai gần 1.000 binh sĩ, thay vì gần 8.000 lính như trong đợt diễn tập năm 2019. Balikatan 2020 đã bị hủy vì Covid-19 bùng phát.
Quan chức hai nước trong lễ khai mạc diễn tập Balikatan 2021. Ảnh: Bộ Quốc phòng Philippines.
"Diễn tập chung sẽ củng cố năng lực trong xử lý những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, trong bối cảnh tình hình khu vực ngày càng phức tạp", Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana phát biểu trong lễ khai mạc diễn tập hôm qua, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của Thỏa thuận Các lực lượng Thăm viếng (VFA), vốn cho phép Mỹ triển khai quân đồn trú luân phiên tại Philippines và là nòng cốt của liên minh quân sự gần 70 năm giữa hai nước.
Manila và Washington nối lại diễn tập Balikatan hơn một năm sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte thông báo dự định hủy bỏ VFA. Chính quyền Philippines sau đó đình chỉ quá trình hủy bỏ VFA, nhưng nó vẫn làm nổi bật quan hệ phức tạp giữa Philippines và Mỹ, trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực gia tăng ảnh hưởng ở khu vực.
Cuộc diễn tập được tổ chức trong bối cảnh căng thẳng tại Biển Đông gia tăng từ hôm 7/3, khi hàng trăm tàu Trung Quốc neo đậu tại bãi Ba Đầu trong lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, kết thành hàng dài mà không đánh bắt dù thời tiết thuận lợi.
Philippines cáo buộc lực lượng này do dân quân biển Trung Quốc điều khiển và đã yêu cầu rút đội tàu, nhưng Bắc Kinh từ chối với lý do các tàu đang "neo đậu để tránh thời tiết xấu".
Trong cuộc họp báo hôm 8/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho hay Việt Nam đang theo dõi sát diễn biến trên Biển Đông, bảo vệ và thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền trên các vùng biển, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982.
Vũ Anh (Theo Reuters)