OpenAI ra đời năm 2015 với đội ngũ sáng lập gồm Sam Altman, khi đó là Chủ tịch YC Group, CEO Tesla Elon Musk, đồng sáng lập LinkedIn Reid Hoffman và một số thành viên khác. Ban đầu, đây là một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu trí tuệ nhân tạo, cam kết thúc đẩy công nghệ vì lợi ích của nhân loại. Cả Musk và Hoffman đều hứa tài trợ một tỷ USD cho tổ chức. Điều này thu hút những tài năng hàng đầu trong lĩnh vực AI rời bỏ các công ty lớn để đầu quân cho OpenAI.
Tuy nhiên, Business Insider dẫn nguồn từ trang Semafor rằng năm 2018, Musk nói với Altman là OpenAI đang bị Google bỏ lại phía sau. Ông đề xuất giải pháp khả thi hơn là để ông nắm quyền kiểm soát và điều hành công ty. Altman và các nhà sáng lập khác từ chối.
Ngày 20/2/2018, Musk rời OpenAI. Cuộc đấu tranh quyền lực kết thúc chóng vánh. Trong buổi chia tay, ông tuyên bố sẽ cạnh tranh để kéo nhân tài từ công ty cũ. Thực tế, Tesla đã chiêu mộ một số tài năng của OpenAI, trong đó có Andrej Karpathy, người trở thành kiến trúc sư trưởng của hệ thống lái tự động tại Tesla.
Còn trong thông báo gửi ra bên ngoài, lý do Musk rời OpenAI là vì Tesla cũng đang phát triển AI cho xe tự lái nên không muốn có xung đột lợi ích. Tuy nhiên, những người trong cuộc không tin lý do này vì khi đó, Musk không chỉ lôi kéo các tài năng mà còn dừng khoản tài trợ một tỷ USD đã hứa. Việc này gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của OpenAI.
Elon Musk (trái) và Sam Altman (phải) là đồng sáng lập của OpenAI. Minh họa: Semafor
Mùa thu năm đó, OpenAI bắt đầu nhận ra chi phí để vận hành một công ty AI hàng đầu lớn hơn nhiều so với dự đoán. Cỗ máy Google Brain đã đẩy cuộc đua trí tuệ nhân tạo sang một đấu trường mới, nơi AI liên tục cải tiến không ngừng. Điều này đồng nghĩa các mô hình trí tuệ nhân tạo lớn tốn nhiều tiền bạc hơn để xử lý những khối dữ liệu khổng lồ.
Ngày 11/3/2019, một quyết định quan trọng đối với OpenAI được ban lãnh đạo thông qua: họ phải kêu gọi vốn để tiếp tục tham vọng. "Chúng tôi muốn có thêm tiền để theo đuổi sứ mệnh", công ty giải thích khi đó.
Do hoạt động phi lợi nhuận, OpenAI chọn cách giới hạn mức lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Altman cũng khiến nhiều nhà đầu tư thất vọng khi tuyên bố dự án AI họ đang theo đuổi không sinh ra để kiếm tiền. Tất cả sẽ được miễn phí cho cộng đồng. Ông cũng đưa ra quyết định lạ lùng là không nhận bất cứ cổ phần nào.
Chưa đầy sáu tháng sau, công ty huy động được một tỷ USD từ Microsoft. Tập đoàn phần mềm Mỹ không chỉ trả tiền mặt mà còn cho OpenAI dùng cơ sở hạ tầng và nền tảng đám mây. Họ đã cùng nhau xây dựng siêu máy tính để đào tạo các mô hình khổng lồ và gây tiếng vang lớn như ChatGPT, Dall-E.
Khi ChatGPT ra mắt vào tháng 11 năm ngoái, OpenAI lập tức trở thành công ty khởi nghiệp công nghệ mới hấp dẫn nhất, buộc các ông lớn như Google phải báo động đỏ. Musk được cho là đã rất tức giận. Ông liên tục chỉ trích Microsoft và OpenAI đi chệch sứ mệnh ban đầu. Tháng 12/2022, tỷ phú Mỹ cấm công ty cũ truy cập vào kho dữ liệu của Twitter. Ngày 17/2, ông viết: "OpenAI được tạo ra như một nguồn mở. Đúng như tên gọi, đây là một công ty phi lợi nhuận, sinh ra để làm đối trọng với Google, nhưng giờ nó đã trở thành nguồn lợi nhuận quan trọng của Microsoft". Hôm 15/3, Musk tiếp tục nói không hiểu bằng cách nào tổ chức phi lợi nhuận ông từng góp 100 triệu USD lại trở thành công ty có vốn hóa thị trường 30 tỷ USD. Ông ám chỉ điều này không hợp pháp.
The Information dẫn ba nguồn tin thân cận cho biết Musk cũng đang tìm cách tiếp cận các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo để lập ra một tổ chức khác nhằm đối đầu OpenAI.
Elon Musk và OpenAI chưa bình luận về thông tin của Semafor. Còn trên các cộng đồng công nghệ, nhiều ý kiến tán đồng rằng cái tôi và ham muốn quyền lực là lý do Musk rời OpenAI và hủy đầu tư một tỷ USD. Trong khi đó, với Sam Altman, tiền không phải vấn đề lớn nhất. Là đồng sáng lập kiêm CEO nhưng ông lại không sở hữu bất kỳ quyền lợi nào trong công ty - điều hiếm thấy trong ngành công nghệ AI đang thay đổi hàng ngày.
"Tôi đã thất bại nặng nề trong lần khởi nghiệp đầu tiên. Nhưng tôi đang làm khá tốt ở lần thứ hai", Altman từng nói trên Twitter. Theo giới phân tích, Altman có thể không kiếm được tiền từ OpenAI nhưng đã xây dựng cho mình một vị trí quan trọng trong lịch sử.
Khương Nha