Nghiên cứu công bố tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Ung thư Y tế Châu Âu ở Paris, hôm 11/9. Các chuyên gia đã chỉ ra mối nguy tiềm ẩn của những hạt nhỏ, thải ra trong quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Thông thường, người ta cho rằng tiếp xúc với các chất gây ung thư, chẳng hạn trong khói thuốc lá hoặc khí bụi ô nhiễm có thể gây đột biến DNA, sau đó trở thành khối u. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Charles Swanton của Viện Francis Crick, mô hình này vẫn có lỗ hổng. Các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng đột biến DNA có thể hiện diện mà không gây ung thư. Ngược lại, hầu hết các chất gây ung thư trong môi trường không gây ra đột biến.
Nghiên cứu mới đề xuất mô hình khác. Trong đó, nhóm chuyên gia tại Viện Francis Crick và Đại học College London đã phân tích dữ liệu sức khỏe của hơn 460.000 người ở Anh, Hàn Quốc và Đài Loan. Họ phát hiện ra việc tiếp xúc với các hạt ô nhiễm PM2.5 cực nhỏ - có kích thước nhỏ hơn 2,5 micron - khiến nguy cơ đột biến gene EGFR tăng cao.
Ở các thí nghiệm trên chuột, các nhà nghiên cứu chỉ ra hạt gây ra thay đổi trong gene EGFR và một gene khác là KRAS có thể gây ung thư phổi.
Cuối cùng, họ phân tích gần 250 mẫu mô phổi của người chưa từng tiếp xúc với chất gây ung thư có trong thuốc lá hoặc khói bụi ô nhiễm. Các mẫu phổi đều khỏe mạnh, song họ tìm thấy đột biến DNA trong 18% gene EGFR và 33% gen KRAS. Các đột biến này tăng lên theo tuổi tác.
Minh họa khối u ung thư phổi ở người trưởng thành. Ảnh: Medical News Today
Tuy nhiên, khi một tế bào tiếp xúc với ô nhiễm, nó có thể kích hoạt "phản ứng chữa lành vết thương" gây ra viêm nhiễm, ông Swanton nói. Nếu tế bào đó "chứa một đột biến, nó sẽ hình thành ung thư", ông nói thêm.
"Chúng tôi đã tìm ra cơ chế sinh học đằng sau những gì từng là bí ẩn", ông cho biết.
Trong thí nghiệm khác trên chuột, các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng một loại kháng thể có thể ngăn chặn chất trung gian gây tình trạng viêm, từ đó ngăn ung thư khởi phát. Swanton cho biết ông hy vọng phát hiện này sẽ "cung cấp cơ sở hiệu quả cho những công trình về phòng chống ung thư ở cấp độ phân tử, tạo ra thuốc giảm nguy cơ ung thư".
Nghiên cứu làm dấy lên lời kêu gọi khẩn cấp chống biến đổi khí hậu và mở đường cho lĩnh vực mới trong phòng chống ung thư, tiến sĩ Swanton cho biết.
Suzette Delaloge, người đứng đầu chương trình phòng chống ung thư tại Viện Gustave Roussy của Pháp, nhận định nghiên cứu mới "khá đột phá", khác với những công trình trước đây. Ông cho rằng nghiên cứu này mở ra cánh cửa rộng lớn để ngăn chặn ung thư phát triển.
Thục Linh (Theo AFP)