Trả lời:

Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng đơn bào Plasmodium gây ra, lây truyền từ người sang người thông qua các vết chích của muỗi cái Anopheles. Muỗi Anopheles gây bệnh sốt rét thường hoạt động vào ban đêm. Biểu hiện đặc trưng là sốt cao, rét run, vã mồ hôi, đau đầu, nôn ói, mệt mỏi và đau cơ, thường xuất hiện sau khoảng 8-25 ngày sau khi bị muỗi đốt.

Người mắc bệnh sốt rét thường xuyên bị thiếu máu, da xanh, niêm mạc nhợt nhạt do ký sinh trùng phá hủy hồng cầu. Phụ nữ có thai mắc sốt rét dễ sinh non, sảy thai, thai chết lưu. Trẻ em mắc sốt rét dễ bị suy dinh dưỡng, chậm lớn. Thể sốt rét ác tính có thể gây tử vong. Cách chẩn đoán bệnh là xét nghiệm máu để tìm ký sinh trùng sốt rét.

Ngoài ra, hiện nay có một dạng sốt rét nặng vừa được xác định tại Congo, với triệu chứng gồm sốt, đau đầu, ho, sổ mũi và đau cơ. Triệu chứng bệnh dễ nhầm lẫn với cúm, khiến 143 người tử vong vào tháng 11.

Còn sốt xuất huyết lây truyền từ người bệnh sang người khỏe mạnh bởi muỗi trung gian truyền bệnh Aedes Aegypti. Muỗi thường hoạt động vào ban ngày. Bệnh phổ biến hơn ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, các vùng đô thị của châu Phi, Châu Mỹ, Đông Nam Á và Đông Địa Trung Hải. Cách xác định bệnh là xét nghiệm tìm kháng thể với virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết trong máu.

Sốt xuất huyết có các triệu chứng điển hình gồm sốt cao đột ngột, đau đầu, đau xương khớp, chảy máu chân răng, phát ban. Người mắc sốt xuất huyết nặng có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng như sốc do mất máu, tràn dịch màng phổi, suy đa tạng, xuất huyết não...

Hiện Việt Nam có vaccine phòng ngừa 4 type huyết thanh virus gây bệnh Den-1, Den-2, Den-3, Den-4. Mũi tiêm chỉ định cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn, hiệu quả phòng bệnh hơn 80% và ngăn nguy cơ nhập viện hơn 90%. Lịch tiêm hai mũi cách nhau 3 tháng. Phụ nữ nên tiêm vaccine trước mang thai 3 tháng hoặc tốt nhất một tháng.

Bên cạnh tiêm vaccine, bạn nên phòng chống muỗi đốt, phát quang bụi rậm, lật úp các dụng cụ chứa nước, ngăn không cho muỗi đẻ trứng sinh sôi lăng quăng để phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả, bảo vệ các đối tượng chưa tiêm được vaccine như trẻ em dưới 4 tuổi, phụ nữ mang thai.

Với sốt rét, khi ngủ ở nương rẫy, trong rừng, bạn nên ngủ màn tẩm hóa chất diệt muỗi, mặc quần áo dài tay để phòng muỗi đốt. Khi có dấu hiệu sốt cao đột ngột từ 2 ngày trở đi hoặc có dấu hiệu bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán, xác định bệnh kịp thời.

Bác sĩ Bùi Thanh Phong
Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC