"Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh Phần Lan sẽ sai lầm khi từ bỏ chính sách trung lập quân sự truyền thống vì an ninh nước này không đối mặt bất kỳ mối đe dọa nào", Điện Kremlin ngày 14/5 công bố nội dung cuộc điện đàm cùng ngày giữa Tổng thống Nga và người đồng cấp Phần Lan Sauli Niinisto.
Ông Putin nhận định thay đổi trong chính sách đối ngoại ở Helsinki có thể tác động tiêu cực lên quan hệ Nga - Phần Lan, "vốn được phát triển nhiều năm qua dựa trên tinh thần láng giềng tốt và hợp tác".
Tổng thống Nga cũng thông báo với người đồng cấp Phần Lan rằng quá trình đàm phán giữa Nga và Ukraine "gần như đã bị ngừng do Kiev không thể hiện mong muốn đối thoại mang tính xây dựng và nghiêm túc".
Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ trì buổi họp chính phủ tại Moskva ngày 31/3. Ảnh: Reuters.
Phần Lan là bên đề nghị tổ chức cuộc điện đàm giữa lãnh đạo hai nước, theo tuyên bố từ Văn phòng Tổng thống Phần Lan. Ông Niinisto trong cuộc điện đàm đã thông báo với ông Putin về kế hoạch nộp đơn gia nhập NATO trong vài ngày tới.
Helsinki lập luận cách Moskva cuối năm 2021 yêu cầu phương Tây chặn một số nước tham gia NATO và chiến dịch quân sự tại Ukraine từ tháng 2 đã thay đổi về cơ bản môi trường an ninh đối với Phần Lan. Văn phòng Tổng thống Phần Lan cho biết viễn cảnh gia nhập NATO sẽ được quyết định trong vài ngày tới.
Theo ông Niinisto, yêu cầu Nga đưa ra vào cuối năm 2021 nhằm ngăn các nước gia nhập NATO, cũng như chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, đã thay đổi môi trường an ninh của Phần Lan. Ông cho hay Phần Lan muốn xử lý mối quan hệ với Nga "một cách đúng đắn và chuyên nghiệp".
"Cuộc đối thoại diễn ra trực diện, thẳng thắn và các bên không khó chịu khi trao đổi cùng nhau. Mục tiêu quan trọng là tránh căng thẳng", ông Niinisto chia sẻ trên Twitter.
Tổng thống Niinisto lưu ý ông từng nói với Tổng thống Putin trong cuộc gặp đầu tiên vào năm 2012 rằng mọi quốc gia độc lập đều muốn tối đa hóa an ninh của mình và Phần Lan đang vận dụng nguyên tắc này trong bối cảnh hiện tại. "Bằng cách gia nhập NATO, Phần Lan sẽ củng cố an ninh của mình và nhận thêm trách nhiệm", Văn phòng Tổng thống Phần Lan cho biết.
Ông Niinisto lặp lại quan ngại sâu sắc về tình hình nhân đạo trong chiến sự Ukraine, đồng thời tái khẳng định hòa bình là mong muốn lớn nhất. Ông cũng chuyển lời từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho Tổng thống Putin, kêu gọi Nga hỗ trợ đảm bảo sơ tán dân thường khỏi các khu vực xung đột.
Ngoài Phần Lan, Thụy Điển đang lên kế hoạch tham gia NATO. Moskva đã nhiều lần cảnh báo sẵn sàng nhìn nhận quá trình tham gia NATO của hai nước láng giềng là mối đe dọa an ninh, song chưa bình luận cụ thể phương án phản ứng một khi quá trình này được khởi động.
7 thập kỷ NATO đông tiến ở châu Âu. Đồ họa: Statista. Bấm vào hình để xem chi tiết.
Thanh Danh (Theo Reuters, AFP)