Ngày 26/10, ông Đinh La Thăng, 60 tuổi; cựu thứ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường; Nguyễn Chí Thành (quyền vụ trưởng Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải) và 4 người khác bị VKSND Tối cao truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo khoản 3 Điều 219 BLHS 2015, khung hình phạt 10-20 năm tù.
Các bị can bị cáo buộc nhiều sai phạm khi tổ chức bán đấu giá quyền thu phí cao tốc TP HCM - Trung Lương hồi năm 2012, gây thiệt hại cho nhà nước 725 tỷ đồng. Trong đó, ông Thăng bị xác định "phải chịu trách nhiệm chính".
Liên quan vụ án, Đinh Ngọc Hệ (49 tuổi, tức Út "Trọc", nguyên phó giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn, Bộ Quốc Phòng) và 12 người khác bị cáo buộc các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.
Ông Đinh La Thăng trong lần ra tòa tại Hà Nội năm 2018. Ảnh: TTXVN.
Cáo trạng xác định, dự án đường cao tốc TP HCM - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách, khoảng 9.800 tỷ đồng, nên việc bán quyền thu phí là bán tài sản Nhà nước.
Bộ Giao thông Vận tải được Thủ tướng giao chủ trì xây dựng đề án bán và chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách. Ông Thăng với vai trò là người đứng đầu Bộ Giao thông Vận tải - được giao quản lý tài sản, trong đó có quyền thu phí cao tốc Trung Lương, đã ký văn bản số 7331 đề nghị tìm đối tác để bán quyền thu phí.
Tháng 2/2012, ông Thăng điện thoại chỉ đạo Dương Tuấn Minh (nguyên Tổng giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long) để công ty của Đinh Ngọc Hệ (kinh doanh thua lỗ, không có năng lực tài chính) mua được quyền thu phí.
Hành vi này của ông Thăng được cho là "phớt lờ" các quy định về quản lý tài sản Nhà nước và chuyển giao quyền thu phí. Tức là, ông Thăng nhận thức rất rõ đây là tài sản đặc thù, có giá trị lớn, cần tìm đối tác có năng lực tài chính để tối ưu hóa việc bán quyền thu phí, nhưng vẫn giúp công ty đang thua lỗ của Út "Trọc".
Quá trình tổ chức đấu giá, ông Thăng ký quyết định thành lập Hội đồng bán đấu giá quyền thu phí và Tổ thường trực giúp việc, giao thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường làm Chủ tịch. Toàn bộ hoạt động xây dựng hoàn thiện đề án và kết quả bán đấu giá được ông Trường báo cáo Bộ trưởng. Thông qua các tài liệu này, ông Thăng biết việc bán đấu giá không thực hiện đúng quy định của pháp luật, để cho Công ty Yên Khánh trúng thầu theo ý định ban đầu của mình.
Nhà chức trách xác định, ông Thăng biết Công ty Yên Khánh không thanh toán tiền trúng đấu giá như cam kết, vi phạm quy chế bán đấu giá, hợp đồng phải bị chấm dứt trước hạn và trả lại quyền thu phí cho Nhà nước. Tuy nhiên, khi được Dương Minh Tuấn báo cáo, ông Thăng không chỉ đạo chấm dứt trước hạn hợp đồng mà còn yêu cầu "để doanh nghiệp trả từ từ".
Ngoài ra, ông Thăng còn bút phê đề xuất để Công ty Yên Khánh làm nhà đầu tư xây dựng bổ sung hai nút giao thông trên tuyến nối Tân Tạo - Chợ Đệm và đề nghị cho công ty này cấn trừ vào tiền phải thanh toán theo hợp đồng mua quyền thu phí, dẫn đến việc doanh nghiệp tiếp tục không thanh toán đúng theo quy định.
Theo cơ quan điều tra, nhờ sự "giúp đỡ" của ông Thăng, Nguyễn Hồng Trường... Út "Trọc" đã chiếm đoạt, hưởng lợi tổng cộng 725 tỷ đồng của Nhà nước.
Đinh Ngọc Hệ (trái) trong lần ra tòa cuối năm 2018 và bị can Nguyễn Hồng Trường hôm bị bắt 12/8.
Đối với Đinh Ngọc Hệ, cáo trạng cho rằng, bị can không hợp tác khai báo, phủ nhận việc chỉ đạo cấp dưới gian dối để chiếm đoạt tiền. Tuy nhiên, chứng cứ cho thấy Út "Trọc" đã chỉ đạo làm giả toàn bộ hồ sơ năng lực tài chính cho hai Công ty Yên Khánh và Khánh An tham gia đấu thầu. Sau khi trúng thầu, Út chỉ đạo mang hợp đồng quyền mua bán thu phí này thế chấp ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Đô vay hơn 1.700 tỷ đồng để thanh toán theo các điều khoản ký với Bộ Giao thông Vận tải.
Khi đã thu phí, Hệ chỉ đạo nhân viên thuê công ty viết chương trình xâm nhập, can thiệp vào phần mềm quản lý thu phí của Bộ Giao thông Vận tải để che giấu doanh thu thực tế, gian dối trong việc báo cáo doanh thu, thoát ly khỏi sự quản lý của Bộ Giao thông Vận tải. Khi đã xâm nhập, Hệ chỉ đạo xoá dữ liệu, tiêu huỷ chứng cứ và lập khống chứng từ kế toán. Toàn bộ quá trình gian dối này đã giúp Hệ "qua mặt" được Bộ Giao thông Vận tải, chiếm đoạt tiền thu phí, gây thiệt hại cho Nhà nước.
Ngoài ra, bị can Hệ còn bị cáo buộc đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn là Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc, người đại diện của Công ty Thái Sơn (Bộ Quốc phòng) chi phối hoạt động Công ty cổ phần BOT cầu Việt Trì, can thiệp vào hai gói thầu để trục lợi 3,4 tỷ đồng.
Năm 2018, ông Thăng bị phạt 30 năm tù trong hai vụ án xảy ra tại Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và Ngân hàng TMCP Đại Dương. Hồi đầu năm, ông tiếp tục bị đề nghị truy tố trong vụ án chỉ định nhà thầu thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ, gây thiệt hại hơn 600 tỷ đồng.
Quốc Thắng - Phạm Dự