Nằm cách Cancun khoảng 300 km là một hang tối sở hữu hệ sinh thái rất đặc biệt. Nó được mệnh danh là "hang rắn treo". Arturo Enrique Bayona Miramontes, nhà sinh vật học, cho biết: "Hang này là duy nhất trên thế giới". Trong một lần đeo đèn flash đi lang thang 10 năm trước, ông đã phát hiện ra nơi này.
Bayona Miramontes kể lại quá trình tìm ra "hang rắn treo" cùng trợ lý. Lúc đó ông đang làm nghiên cứu về cách tiếp cận bền vững với khu rừng rậm, tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và nguồn nước của nơi này. Dân làng Kantemo gần đó mách rằng có một hang động không ai bước vào do mọi người đều tin những linh hồn quỷ dữ vẫn lẩn khuất ở đó.
Không ai đồng ý đi cùng Bayona Miramontes. Một mình vào tận nơi, chứng kiến đàn dơi khổng lồ và những bí ẩn, ông nhận ra đây là một tiềm năng lớn cho du lịch địa phương. Tuy nhiên phải vài tháng sau ông mới cùng các trợ lý vào hang ban đêm, ngoài đàn dơi bay ra vào liên tục thì ông còn phát hiện ra những con rắn treo mình trên hang, di chuyển nhịp nhàng.
Đoàn thám hiểm của Bayona Miramontes tới hang vào ban đêm suốt 3 tháng. Ông thậm chí còn ngủ trong hang để xác nhận rằng hiện tượng rắn săn dơi mỗi khi đàn dơi kiếm ăn về hang. Trở về với những ghi chép và tư liệu quay chụp chi tiết, ông tiết lộ với cộng đồng dân cư nơi đó. Họ sợ sệt vì tin dơi là loài vật làm hại lũ trẻ trong làng. Tuy nhiên sau này dân làng chấp nhận sự thật về hang, thậm chí còn muốn tạc tượng rắn để đánh dấu nơi này trên bản đồ du lịch thế giới.
"Hang rắn treo" cách xa những điểm du lịch nổi tiếng như tàn tích của người Maya ở Tulum nên cũng rất hiếm du khách hay nhà khoa học biết tới. Cửa hang rộng 20 m, bên trong hàng nghìn con dơi thuộc 7 loài khác nhau, bay ra vào mỗi tối tìm kiếm thức ăn ở quanh hồ Chichancanab. Bay về hang sau bữa kiếm ăn, vài con dơi lại trở thành mồi của bầy rắn.
Do tác động của nước mưa chảy qua hàng triệu năm mà hang có các mấu đá hay hang hốc để dơi bám dày đặc như trải thảm trên trần. Sâu bên trong, lượng dơi lên tới hàng trăm nghìn hay cả triệu con. Điều đặc biệt là giữa đàn dơi khổng lồ còn có hàng nghìn con rắn treo lủng lẳng. Chỉ khi có một con dơi bay qua cũng đủ để rắn phát hiện và ngoạm lấy ngay lập tức.
Bầy rắn này thuộc loài pseudelaphe flavirufa, hay rắn chuột đỏ vàng, thường săn các loài gặm nhấm, thằn lằn và các động vật nhỏ khác trong lòng đất. Tuy nhiên, chúng phát triển một lối sống mới đáng sợ hơn trong hang tối. Bayona Miramontes cho hay, những con rắn ở đây có kỹ thuật tấn công con mồi chuẩn xác đến kinh ngạc. Chúng không thể nhìn hay nghe nhưng có thể cảm nhận được những rung động khi lũ dơi đập cánh. Chúng tận dụng điều đó để săn mồi bằng cả cơ thể, khiến con mồi chết ngạt trước khi nuốt chửng.
Bầy rắn được cho là đã sống tại Kantemo hơn 200 năm, thích ứng hoàn hảo với cuộc sống trong bóng tối cùng các sinh vật khác. Các nhà khoa học cho rằng "hang rắn treo" đang có ba lợi thế cho loài rắn: nhiệt độ ổn định quanh năm; dễ kiếm thức ăn vì chúng chỉ việc treo mình và chờ dơi bay qua; hơn nữa rắn là nữ hoàng của hệ sinh thái này khi không có kẻ thù tự nhiên nào.
Cũng theo ông Bayona Miramontes, cộng đồng người ở Kantemo định cư trên bán đảo Yucatan dân số ít tới mức chỉ có một nhà thờ, vì thế môi trường sống cho loài săn mồi này được bảo vệ rất tốt. Để bảo tồn hệ sinh thái đặc biệt này, lượng khách tới tham quan, thám hiểm tối đa chỉ được 10 người mỗi lần và không cho phép chụp hình. Hiện tại, hang đóng cửa do ảnh hưởng của Covid-19 nhưng sẽ sớm đón khách khi Sở Y Tế bang Quintana Roo cho phép du lịch hoạt động trở lại.
Dự án du lịch sinh thái tại Yuncatan gồm nhiều hoạt động như ngắm chim, tham quan hồ và hang nhưng luôn giới hạn lượng khách. Bayona Miramontes cho biết các công ty du lịch không kết hợp thực hiện dự án này vì lợi nhuận thấp. Nhưng các cuộc gây quỹ cá nhân cũng đủ để nơi này xây một trung tâm du lịch và đào tạo hướng dẫn viên.
Khánh Trần (Theo Newsweek, Atlas Obscura)