Vào năm 2000, hai thợ mỏ đang đào một đường hầm mới cho công ty Industrias Peñoles thì phát hiện ra một hang pha lê khổng lồ ở độ sâu khoảng 300 m. Họ tìm thấy hàng trăm khối pha lê lấp lánh khổng lồ, vài khối cao hơn 11 mét và nặng tới 55 tấn.
Các nhà khoa học không thể biết các tinh thể pha lê sẽ phát triển tới mức nào trong tương lai. Ảnh: Carsten Peter/National Geographic
Khu mỏ này sau đó được biết đến với tên gọi "Cueva de Los Cristales", hay Hang Pha Lê. Các nhà khoa học ước tính, các tinh thể pha lê đã bắt đầu phát triển khoảng nửa triệu năm về trước và vẫn tiếp tục lớn lên mỗi ngày. Chúng được hình thành nhờ sự tương tác giữa mỏ magma và dòng nước bên trong hang.
Với độ ẩm không khí là 100% và nhiệt độ khoảng 58 độ C, bất kỳ ai vào hang cũng phải mặc bộ đồ làm mát đặc biệt và giới hạn thời gian thám hiểm chỉ trong 45 phút. Hang Pha Lê hiện không mở cửa cho khách tham quan, do hoạt động khai thác mỏ đã dừng và nước lại ngập bên trong. Môi trường bên trong dần trở về trạng thái nguyên bản, cho phép các tinh thể pha lê tiếp tục phát triển.
Dù vậy, du khách đam mê khám phá địa chất hoàn toàn có thể nhìn thấy một trong những khối pha lê này ở cự ly gần. Khu triển lãm Astro tại New York, Mỹ trưng bày một khối pha lê Selenite từ Naica. Có lẽ ngày hang mở cửa trở lại với công chúng sẽ không quá xa vời, bởi vài vị khách có quan hệ đặc biệt với chính quyền hoặc giới khoa học đã có dịp đặt chân tới đây, theo Travel & Leisure.
Rất hiếm có nơi nào đầy đủ các yếu tố để tạo nên môi trường hoàn hảo cho pha lê phát triển như trong hang Naica. Ảnh: Carsten Peter/National Geographic
Theo nghiên cứu của Juan Manuel García-Ruiz, nhà địa chất học từ Đại học Granada, Tây Ban Nha, sở dĩ các tinh thể pha lê phát triển mạnh là vì chúng ngập trong nước giàu khoáng chất với dải nhiệt độ rất hẹp và ổn định ở khoảng 58 độ C. Các nhà địa chất hy vọng rằng có những hang động khác ở Naica cũng chứa các tinh thể lớn tương tự.
Lý do duy nhất con người có thể tiến vào và khám phá các hang động như ngày nay là nhờ hoạt động của công ty khai mỏ, khi họ bơm hết nước ra khỏi hang. Thiếu nước, các khối pha lê không thể phát triển lớn hơn. Chỉ khi con người ngừng bơm nước ra ngoài, trả lại môi trường tự nhiên nguyên thuỷ cho hang động thì các khối pha lê mới có thể tiếp tục phát triển.
Các nhà khoa học của Dự án Naica từng thám hiểm kho báu tự nhiên bí ẩn này và phát hiện ra một dạng thạch cao mới. Năm 2017, nhóm nghiên cứu tại Viện Sinh vật học vũ trụ thuộc Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phát hiện dạng vi sinh vật bị giam giữ trong các tinh thể đá, có độ tuổi khoảng 50.000 năm.
Tinh thể pha lê Selenite cao 81,21 cm được đem về từ mỏ Naica ban đầu. Mẫu vật này hiển thị tất cả các đặc điểm khoáng chất được tìm thấy trong các trụ Selenite khổng lồ của Hang Pha Lê. Ảnh: Astro Gallery
Bảo Châu (Tổng hợp)