Làn sóng phản ứng với nhóm nghị sĩ Cộng hòa đã nhất trí luận tội Donald Trump tại Hạ viện bắt đầu bùng phát tại các bang quê nhà, nơi các quan chức đảng ở địa phương, các nhà tài trợ và cử tri bắt đầu "chĩa mũi dùi" vào họ.
Nhóm 10 đảng viên Cộng hòa này cả những người ôn hòa ở các quận dao động, cũng như một số người thuộc nhóm bảo thủ, như nghị sĩ Liz Cheney đến từ Wyoming và nghị sĩ bang Nam Carolina Tom Rice.
"Nó bắt đầu dữ dội và vẫn tiếp tục sục sôi. Mọi người đều rất giận dữ", Bryan Miller, chủ tịch đảng Cộng hòa tại hạt Sheridan thuộc bang Wyoming, cho biết và thêm rằng ông có kế hoạch ra tranh cử để giành ghế hạ nghị sĩ của Cheney trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. "Bà ấy không làm theo những gì mà người Wyoming muốn. Đó là hành động phản bội rõ ràng", ông nhấn mạnh.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân bay West Palm Beach, Florida, hôm 20/1. Ảnh: Reuters.
Anthony Bouchard, người cũng dự định chạy đua thách thức Cheney, cho hay ông đang "ngập chìm" trong những tin nhắn khuyến khích tham gia cuộc đua năm 2022. "Lá phiếu ủng hộ luận tội của bà ấy đã cho thấy bà ấy dành lòng trung thành cho ai và tôi không nghĩ rằng các cử tri sẽ sớm quên điều này".
Những mầm mống rắc rối chính trị ban đầu mà những hạ nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu luận tội Trump gặp phải là minh họa rõ nét về mức độ trung thành của đảng đối với cựu tổng thống, bất chấp việc ông đã rời nhiệm sở và bị chặn khỏi những nền tảng mạng xã hội yêu thích.
"10 người đó, khi bỏ phiếu như vậy, họ biết rõ trong đầu và trong tim rằng đây là một án tử chính trị. Họ chắc chắn biết", cựu hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Illinois Joe Walsh bình luận.
Theo ông, các nguồn tiền tài trợ cho những nghị sĩ này sẽ bị "teo nhỏ" đáng kể và chuyển sang cho những người thách thức vị thế chính trị của họ. "Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu thấy một số người trong số họ thậm chí không tái tranh cử", Walsh nói.
Tại Đồi Capitol, Cheney cũng đối diện không ít thách thức đối với vai trò lãnh đạo của bà. Hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Florida Matt Gaetz hôm 28/1 tới thủ phủ bang Wyoming để tham gia cuộc tuần hành phản đối Cheney.
Donald Trump Jr., con trai cựu tổng thống Trump, đã gọi điện tới sự kiện của Gaetz và nói rằng Cheney nên bị lật đổ trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm sau.
"Đã đến lúc thay đổi từ trên cao nhất. Đã đến lúc chọn ra người đại diện cho người dân, không phải người chỉ theo đuổi chương trình nghị sự của riêng họ", Donald Trump Jr. nói. "Và vì người dân Wyoming rõ ràng không còn thích thú với Liz Cheney nữa nên hãy tìm một ai đó có thể thay thế bà ấy và làm công việc đó tốt nhất".
Các đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu luận tội Trump lý giải hành động của họ là vấn đề nguyên tắc sau khi ông khuyến khích những người ủng hộ mình tuần hành tới Đồi Capitol và gây ra cuộc bạo loạn ngày 6/1.
Hạ nghị sĩ Liz Cheney tại một cuộc họp báo ở Đồi Capitol, thủ đô Washington, Mỹ, hồi năm 2019. Ảnh: Reuters.
Dù vậy, lá phiếu luận tội vẫn dẫn tới việc nhiều nhà tài trợ quan trọng và thành viên trong đảng tuyên bố sẽ mãi mãi rút lại sự ủng hộ đối với các nghị sĩ này.
Tại bang Washington, Ủy ban Trung ương đảng Cộng hòa đã thông qua một nghị quyết lên án việc luận tội Trump và bày tỏ thất vọng với hạ nghị sĩ Dan Newhouse cùng hạ nghị sĩ Jaime Herrera Beutler, hai trong 10 người bỏ phiếu ủng hộ luận tội cựu tổng thống.
Nhóm Phụ nữ Cộng hòa hạt Clark đã gửi một bức thư tới Herrera Beutler hôm 13/1 nói rằng họ sẽ quay lưng với bà, chuyển sang ủng hộ người sẽ thách thức bà trong cuộc bầu cử giữa kỳ.
"Chúng tôi sẽ làm mọi việc trong khả năng với tư cách tổ chức của Phụ nữ đảng Cộng hòa lớn nhất ở bang Washington để chọn ra một ứng viên bảo thủ đại diện cho các giá trị của chúng ta", bức thư có đoạn.
Theo họ, hành động của Beutler là "sự xúc phạm đối với hơn 70 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu cho tổng thống Trump".
Tại Michigan, đảng Cộng hòa hạt Allegan cũng chỉ trích hạ nghị sĩ Fred Upton vì lá phiếu luận tội Trump, cho rằng ông "đã phản bội lời tuyên thệ nhậm chức và các giá trị cốt lõi" của đảng tại hạt này.
Tom Norton, người về vị trí thứ ba trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2020 tại Michigan, cho biết ông sẽ tranh cử trở lại, thách thức Fred Upton.
Gene Koprowski, người đã phát động chiến dịch thách thức hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Illinois Adam Kinzinger, một trong những tiếng nói chỉ trích cựu tổng thống Trump gay gắt nhất trong đảng, đặt tên cho ủy ban tranh cử mà ông thành lập hôm 14/1 là "Luận tội Adam Kinzinger 2022".
Trên trang web của mình, cựu ủy viên hội đồng thành phố Fresno Chris Mathys, người tuyên bố sẽ cạnh tranh với hạ nghị sĩ David Valadao ở California trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, nói rằng ông "không thể tin" việc Valadao bỏ phiếu luận tội cựu tổng thống Trump, người "đã chiến đấu bảo vệ các giá trị bảo thủ của đảng Cộng hòa".
"Tôi sẽ làm mọi thứ để khôi phục các giá trị bảo thủ của chúng ta với tư cách một đảng viên Cộng hòa bảo thủ", ông tuyên bố.
Tuy nhiên, hiện chưa rõ làn sóng giận dữ của các thành viên và cử tri đảng Cộng hòa nhắm vào 10 nghị sĩ có tồn tại đến năm sau hay không, bởi cơ cấu các khu vực bầu cử quốc hội ở từng bang sẽ có sự thay đổi đáng kể trong quá trình hoạch định lại ranh giới các khu vực theo chu kỳ 10 năm. "Cuộc bầu cử giữa kỳ phải gần hai năm nữa mới diễn ra, lửa giận của họ có thể dần lụi tàn, khi trọng tâm của đảng Cộng hòa dần dịch chuyển khỏi Trump", bình luận viên Eric Bradner của CNN nhận định.
Vũ Hoàng (Theo CNN)