Sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, Tổng thống Gerald R. Ford tháng 5/1975 áp đặt cấm vận thương mại với Việt Nam. Hai năm sau, Việt Nam và chính quyền Jimmy Carter có những động thái đầu tiên thể hiện mong muốn bình thường hóa quan hệ với các cuộc tiếp xúc năm 1977 và 1978. Tuy nhiên, đàm phán bế tắc do hai bên không đạt được thỏa thuận về bồi thường chiến tranh, tìm kiếm tù binh chiến tranh (POW) và mất tích trong chiến tranh (MIA).
Tháng 9/1990, Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch (phải) gặp người đồng nhiệm James Baker tại New York, đánh dấu cuộc gặp cấp cao chính thức đầu tiên giữa hai chính phủ từ sau Hiệp định Paris 1973. Hai ông đã thống nhất lộ trình bình thường hóa quan hệ. Ảnh: AP.
Văn phòng tìm kiếm quân nhân mất tích (MIA) của Mỹ đi vào hoạt động tại Hà Nội tháng 7/1991, trở thành cơ quan chính thức đầu tiên của chính phủ Mỹ thường trú tại Việt Nam kể từ năm 1975. 4 tháng sau, Mỹ cho phép khách du lịch, cựu chiến binh, nhà báo, doanh nhân Mỹ thăm Việt Nam.
Trong ảnh, người Mỹ và Việt Nam năm 2010 tìm hài cốt lính Mỹ trong vụ rơi máy bay ở Thừa Thiên - Huế. Ảnh: US Defense.
Tháng 12/1992, Tổng thống Mỹ George H. W. Bush cho phép các công ty Mỹ mở văn phòng đại diện tại Việt Nam và ký kết hợp đồng sau khi lệnh cấm vận thương mại được bãi bỏ. Công ty Tư vấn đầu tư và thương mại Việt Nam - Mỹ (VATICO) là công ty đầu tiên mở văn phòng đại diện tại Việt Nam vào tháng 4/1993. Ảnh: AFP.
Ngày 3/2/1994, Tổng thống Bill Clinton thực hiện một bước đi lịch sử là dỡ bỏ cấm vận thương mại với Việt Nam. Các thương hiệu lớn của Mỹ bắt đầu đổ về Việt Nam tìm kiếm cơ hội kinh doanh. Ảnh: AP.
Mỹ mở văn phòng liên lạc tại số 7 Láng Hạ, Hà Nội (trái) với người đứng đầu là cựu đại úy James Hall vào tháng 1/1995. Đồng thời, Văn phòng liên lạc của Việt Nam tại Washington D.C, do ông Lê Văn Bàng đứng đầu, cũng bắt đầu hoạt động. Ảnh: AP.
Ngày 11/7/1995, Việt - Mỹ bình thường hóa quan hệ. "Những gì chia cách chúng ta trước đây, hãy để chúng lui vào quá khứ", Tổng thống Mỹ Bill Clinton nói.
Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhấn mạnh quyết định này phù hợp với xu hướng của tình hình quốc tế, góp phần tích cực vào sự nghiệp hòa bình, ổn định và phát triển ở Đông Nam Á, cũng như trên thế giới. Video: AP.
Việt - Mỹ tháng 8/1995 mở đại sứ quán ở nước đối phương và trao đổi đại sứ vào tháng 5/1997.
Tháng 7/2000, hai nước ký kết hiệp định thương mại song phương. Hiệp định có hiệu lực từ tháng 12/2001. Tất cả hàng hoá xuất từ Việt Nam sang Mỹ được hưởng mức thuế quan tối huệ quốc, hay còn gọi là quan hệ thương mại bình thường (NTR) vô điều kiện. Nguyên tắc cơ bản là khi hai bên dành cho nước thứ ba quy chế gì tốt nhất thì cũng phải dành cho bên kia như vậy.
Bộ trưởng Thương mại Vũ Khoan tiếp Đại diện Thương mại Mỹ Charlene Barshefsky tại Hà Nội tháng 11/2000 để bàn thảo về Hiệp định song phương. Ảnh: AFP.
Tháng 11/2000, Tổng thống Bill Clinton đến thăm Việt Nam, đánh dấu lần đầu tiên một nguyên thủ Mỹ đến thăm Việt Nam sau chiến tranh. Gia đình ông nhận được sự chào đón nồng nhiệt từ người dân.
Tổng thống Mỹ Bill Clinton bắt tay người dân Việt Nam từ ban công tòa nhà đối diện Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội tháng 11/2000. Ảnh: AP
Chiến hạm USS Vandegrift cập bến thành phố Hồ Chí Minh tháng 11/2003, trở thành tàu hải quân đầu tiên của Mỹ đến Việt Nam kể từ khi chiến tranh kết thúc. Đây là hành động mang tính biểu tượng hướng tới việc tăng cường quan hệ quốc phòng giữa hai nước. Ảnh: US Navy.
Tháng 6/2015, Thủ tướng Phan Văn Khải (trái) công du Mỹ, gặp Tổng thống George W. Bush, đánh dấu lần đầu tiên lãnh đạo Việt Nam thăm Nhà Trắng sau chiến tranh. "Sự kiện này cho thấy quan hệ Việt - Mỹ thực sự bước vào giai đoạn phát triển mới", Thủ tướng phát biểu. Ảnh: White House.
Ngày 25/7/2013, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (trái) gặp Tổng thống Barack Obama trong chuyến công du Mỹ, xác lập quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước. Ảnh: AFP.
Tháng 10/2014, Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Với quyết định này, Mỹ có thể hỗ trợ trang thiết bị cho Việt Nam trong việc tuần tra và phòng thủ trên biển.
Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (trái) gặp Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong chuyến thăm chính thức Mỹ tháng 10/2014. Ảnh: AP.
Ngày 7/7/2015, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (trái) thăm Mỹ, gặp Tổng thống Obama tại Nhà Trắng, đánh dấu bước phát triển đột phá trong quan hệ hai nước, thể hiện sự tôn trọng thể chế chính trị của nhau. Hai lãnh đạo ra Tuyên bố chung về Tầm nhìn quan hệ Việt - Mỹ. Ảnh: AFP.
Năm 2016, Tổng thống Obama thăm Việt Nam ngày 23 - 25/5, tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam. Ông Obama cho biết động thái này nhằm đảm bảo Hà Nội được tiếp cận với vũ khí cần thiết để tự vệ.
Tổng thống Obama (trái) và cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Hà Nội ngày 23/5/2016. Ảnh: AFP.
Tháng 11/2017, Tổng thống Trump thăm Việt Nam và dự Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Đà Nẵng. Ông nói rằng "Việt Nam đã trở thành một điều kỳ diệu của thế giới" và nhấn mạnh Việt - Mỹ gắn kết vì "mục đích chung, lợi ích chung". Trước đó, vào tháng 5/2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thăm chính thức Mỹ. Ảnh: Giang Huy.
Tháng 3/2018, cụm tác chiến tàu sân bay USS Carl Vinson cập Cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, đánh dấu lần đầu tiên một tàu sân bay Mỹ thăm Việt Nam trong hơn 40 năm. Chuyến thăm được cho thấy quan hệ Việt - Mỹ đang được cải thiện ở nhiều cấp độ, kể cả lĩnh vực quân sự. Ảnh: Nguyễn Đông.
Tháng 2/2019, Tổng thống Trump trở lại Hà Nội để dự hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai. Tổng thống Mỹ gửi lời cảm ơn Việt Nam, cảm thấy ấn tượng với sự chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh dù chỉ trong khoảng thời gian rất ngắn.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh "tổ chức thượng đỉnh Mỹ - Triều đem lại vị thế mới cho đất nước", thể hiện tinh thần tích cực đóng góp vào công việc chung của thế giới. Ảnh: Ngọc Thành.
Phương Vũ