Trong thời gian qua, Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc liên tục xuất hiện mưa lớn, khiến nhiều tuyến phố ngập sâu sau bão. Không ít phương tiện phải di chuyển qua vùng nước ngập, trong đó có cả xe điện. Một số chủ xe cho rằng xe điện "miễn nhiễm" với nước vì không có động cơ xăng hay ống xả, song thực tế, việc lội nước vẫn có thể khiến hệ thống điện và pin hư hại nặng nếu không được phát hiện sớm.
Ôtô 5 chỗ đi lùi tránh bị đoạn ngập sâu tại Hà Nội, ngày 7/10. Ảnh:Đinh Tùng
Xe sạc chậm hoặc báo lỗi khi sạc
Dấu hiệu hư hỏng vì lội nước dễ thấy trên xe điện là xe sạc chậm hoặc báo lỗi khi sạc. Khi lội nước, nước bẩn có thể lọt vào cổng sạc hoặc khoang pin, khiến hệ thống quản lý pin (BMS) tự ngắt để bảo vệ xe. Lúc này, chủ xe có thể thấy việc sạc diễn ra chập chờn hoặc báo lỗi. Một số xe có thể sạc được nhưng mất nhiều thời gian hơn bình thường.
Nếu tiếp tục cố sạc, dòng điện có thể bị rò rỉ, chập mạch hoặc hỏng bộ sạc. Trong trường hợp này, cách xử lý đúng là ngắt sạc, lau khô các linh kiện sạc cho xe, hoặc để khô khoảng một ngày, và sau đó mang xe đến các cơ sở bảo dưỡng chính hãng để kiểm tra thêm.
Công suất xe giảm, tụt pin nhanh
Sau khi lội nước, xe có thể vận hành yếu đi rõ rệt dù pin vẫn đầy, khiến xe phản ứng chậm khi tăng tốc, hoặc không thể lên tốc độ cao. Đây là những dấu hiệu cho thấy một vài cell pin hoặc bộ điều khiển công suất (controller) đã bị nước thâm nhập, khiến điện áp đầu ra không ổn định.
Pin lithium của xe điện được thiết kế kín nước, nhưng khi gioăng chống nước bị hở hoặc xe ngâm lâu trong lũ, hơi ẩm vẫn có thể len vào bên trong. Độ ẩm làm tăng điện trở trong, gây ăn mòn hóa học và mất cân bằng điện áp giữa các cell, khiến pin yếu đi và sụt nhanh hơn. Một vài cell pin giảm điện áp làm cho hệ thống quản lý pin (BMS) phải cắt giảm công suất tổng để bảo vệ, dẫn đến xe không còn tăng tốc mạnh như trước.
Hiện tượng tụt pin nhanh cũng thường đi kèm quãng đường mỗi lần sạc giảm so với trước khi ngập nước, hoặc đồng hồ pin giảm đột ngột khi tăng ga mạnh. Một số xe còn tự động giới hạn tốc độ để giảm tải cho bộ pin. Nếu tiếp tục sử dụng trong tình trạng này, pin có thể phồng lên, rò điện, thậm chí cháy nổ trong trường hợp xấu nhất.
Vì vậy, khi phát hiện xe yếu hơn hoặc pin xuống nhanh bất thường sau khi đi qua vùng ngập, chủ xe nên ngừng vận hành, không sạc, và mang đến trung tâm kỹ thuật để kiểm tra điện áp từng cell cũng như độ cách điện của bộ pin.
Mùi khét, tiếng rít và âm thanh lạ
Một số xe xuất hiện mùi khét hoặc tiếng "xè xè", "rào rào" khi tăng tốc sau khi đi qua vùng ngập. Những hiện tượng này thường báo hiệu có dòng điện rò, phóng điện cục bộ hoặc quá nhiệt ở những chỗ bị hở điện hoặc ngấm nước, ví dụ giắc nối, cổng sạc, dây dẫn, cuộn môtơ hay cả bề mặt cell pin.
Các lớp cách điện bị phá hỏng do ẩm có thể sinh ra hiện tượng hồ quang điện (arcing), tạo ra tia lửa nhỏ kèm theo tiếng lép bép hoặc tiếng nổ. Những tia lửa và dòng rò sinh nhiệt làm vật liệu nhựa, lớp cách điện, hoặc keo bị cháy xém, sinh ra mùi khét như nhựa, gỗ hoặc kim loại cháy.
Khi có mùi hoặc tiếng lạ, chủ nên ngắt nguồn ngay, tránh để nhiệt lan sang pin, sau đó đưa xe đến trung tâm dịch vụ chính hãng để kiểm tra toàn bộ hệ thống.
Xe máy lao qua vùng ngập nước ở Hà Nội, ngày 26/8. Ảnh: Đức Đồng
Màn hình và nút bấm hoạt động bất thường
Ngoài các lỗi điện chính, nước còn có thể xâm nhập vào cụm nút bấm hoặc màn hình điều khiển. Các biểu hiện thường gặp là màn hình nhấp nháy, đèn pha tự bật, hoặc nút bấm phản ứng chậm. Dù không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành, đây là dấu hiệu hệ thống điện phụ đã bị ẩm và có thể gây hỏng vĩnh viễn nếu không xử lý sớm.
Cách xử lý khi xe bị nước vào
Khi nghi xe điện bị hư hỏng do ngập, chủ xe lưu ý không sạc, không bật khóa điện và không khởi động lại. Xe nên được đỗ ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng gắt để nước bay hơi tự nhiên. Chủ xe có thể lau sạch cổng sạc và những chân tiếp xúc. Cách xử lý tốt nhất là đưa xe tới trung tâm dịch vụ chính hãng để kỹ thuật viên kiểm tra toàn diện trước khi sử dụng lại.
Hồ Tân