Phân khô của chim sẻ (tên khoa học là Passer montanus malaccensis Dubois) là vị thuốc còn được gọi là bạch đinh hương, ma tước phần, hùng tước xí. Có thể thu nhặt và chế biến phân chim sẻ quanh năm, loại bỏ đất cát, phơi hay sấy khô dành làm thuốc.
Phân chim sẻ hình trụ nhỏ, hai đầu hơi tù, có khi hơi cong, dài 5-8mm, đường kính 1-2mm, mặt ngoài màu tro trắng hay tro nâu, chất ròn, dễ gãy, vết gãy màu nâu hơi lổn nhổn, mùi hơi tanh.
Phân chim sẻ được dùng làm thuốc từ lâu (tài liệu đề cập sớm nhất là bộ Danh y biệt lục viết vào khoảng năm 502-549). Phân chim sẻ có vị đắng, tính ôn, hơi độc, có tác dụng tiêu tích, trừ trướng, sáng mắt, chữa tích tụ, sán khí, dùng ngoài chữa mắt có màng mộng, ung nhọt.
Hiện nay thường dùng chữa bệnh vàng da với liều 3-6g, dùng ngoài không kể liều lượng.
Trong tài liệu cổ nói phải dùng thứ phân của chim sẻ đực, nhưng trên thị trường (Trung Quốc), người ta thấy có lẫn cả hai loại phân chim sẻ đực và cái (vì phân màu trắng, hơi giống nụ đinh hương cho nên còn có tên là bạch đinh hương). Sau đây là những bài thuốc được truyền tụng và ghi trong các tài liệu cổ, cần chú ý nghiên cứu thêm chứ không nên tùy tiện sử dụng.
- Chữa đau mắt có màng che đồng tử: Hòa phân chim sẻ với sữa người, nhỏ vào mắt (Theo Tô Cung Tần đời Đường).
- Ung nhọt không vỡ: Nghiền phân chim sẻ với nước bôi lên đầu nhọt.
- Cổ họng sưng đau: 20 hạt phân chim sẻ trộn với đường cát trắng, viên thành 3 viên, gói vào miếng lụa ngậm trong miệng.
- Đau bụng đầy trướng: Nghiền 21 hạt phân chim sẻ với một ít rượu mà uống.
Giáo sư Đỗ Tất Lợi, Sức khỏe và Đời sống