Tổng thống Haiti Jovenel Moise ngày 7/7 bị ám sát trong một cuộc đột kích được mô tả là đầy táo bạo và tinh vi ngay tại tư dinh của ông ở thủ đô Port-au-Prince. Thủ phạm tiến hành vụ ám sát là một nhóm vũ trang bí ẩn, dù giới chức nước này tuyên bố đã tiêu diệt 4 tay súng và bắt hai nghi phạm.
Leon Charles, tư lệnh cảnh sát Haiti, cho hay sau khi bắn chết Tổng thống Moise, nhóm sát thủ rời khỏi hiện trường và sau đó đụng độ với lực lượng an ninh truy bắt. Nhóm này bắt ba cảnh sát làm con tin, nhưng sau đó thả tự do cho họ.
"Chúng tôi chặn chúng lại trên đường tẩu thoát khỏi hiện trường", Charles cho hay. "Hai bên đấu súng, 4 nghi phạm bị cảnh sát tiêu diệt, hai tên bị bắt".
Các quan chức Haiti đưa ra những thông tin không thống nhất về nhóm nghi phạm này. Đại sứ Haiti tại Mỹ Bocchit Edmond mô tả các tay súng là "lính đánh thuê nước ngoài" rất tinh nhuệ và lên kế hoạch đột kích rất tinh vi.
"Chúng đóng giả làm đặc vụ Cục Phòng chống Ma túy Mỹ (DEA), thông báo với đội bảo vệ bên ngoài tư dinh Tổng thống rằng chúng đến tòa nhà để tiến hành một chiến dịch của DEA", đại sứ Edmond cho hay.
DEA có một văn phòng ở thủ đô Haiti để hỗ trợ nước này trong cuộc chiến chống tội phạm ma túy. Chiến thuật "núp bóng" DEA giúp nhóm tay súng qua mặt lực lượng canh gác tòa nhà và để tiếp cận Tổng thống Haiti.
Trong video được nhân chứng ghi lại, một thành viên trong nhóm đã dùng loa phóng thanh yêu cầu lực lượng an ninh bảo vệ tòa nhà đứng yên vì họ là "đặc vụ DEA". Nghi phạm này nói tiếng Anh và có chất giọng Mỹ đặc trưng.
Quan chức chính phủ Mỹ khẳng định DEA không liên quan gì tới vụ ám sát này. Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cũng tuyên bố thông tin DEA có dính líu đến cái chết của Tổng thống Moise là "hoàn toàn sai sự thật".
Cảnh sát vũ trang Haiti lùng sục quận Petion-Ville để truy tìm nghi phạm ám sát Tổng thống Moise ngày 7/7. Ảnh: AP.
Trả lời họp báo đêm 7/7 về chiến dịch truy lùng hung thủ, Tư lệnh cảnh sát quốc gia Charles cũng gọi các nghi phạm là "lính đánh thuê". Tuy nhiên, Thủ tướng tạm quyền Claude Joseph lại tuyên bố trên đài phát thanh quốc gia rằng vụ ám sát do một "nhóm biệt kích vũ trang" tiến hành, trong đó có cả người nước ngoài nói tiếng Anh và Tây Ban Nha.
Ngay sau biến cố, Claude Joseph tự tuyên bố trở thành lãnh đạo lâm thời của Haiti, nắm quyền điều hành chính phủ trong thời gian khủng hoảng. Ông giao cho quân đội đảm bảo an ninh, pháp luật đồng thời hạn chế một số quyền tự do thông tin hay tự do hội họp của người dân.
Chính phủ Haiti chưa đề cập đến quốc gia cụ thể nào mà họ cho là có liên quan tới vụ ám sát. Đại sứ Edmond đã đề nghị Nhà Trắng hỗ trợ xác định danh tính và bắt những cá nhân liên quan đến cái chết của Tổng thống Moise.
"Vụ tấn công được tiến hành bởi những kẻ chuyên nghiệp. Chúng là sát thủ. Tuy nhiên, cuộc điều tra chỉ mới bắt đầu. Chúng ta cần chờ cơ quan chức năng đánh giá thêm về tình hình. Chúng tôi vẫn chưa biết chắc chắn ai đứng sau vụ ám sát", ông chia sẻ.
Theo Bộ trưởng Truyền thông Pradel Henriquez, cơ quan điều tra đã xác định được một vài tay súng là người Haiti nhưng chưa tiết lộ danh tính. Ông đề nghị người dân hạn chế chia sẻ trên mạng xã hội về chiến dịch truy bắt, không để lộ vị trí của cảnh sát. "Một số thông tin đang lan truyền chẳng giúp được gì", ông nói.
Khi trả lời họp báo về chiến dịch truy bắt, Tư lệnh cảnh sát Charles từ chối giải thích cách thức lực lượng an ninh tìm ra vị trí của các nghi phạm. Theo đánh giá của cảnh sát, một số tay súng còn ẩn náu trong khu Pelerin, ngoại ô thủ đô Port-au-Prince. Đây là khu vực của giới nhà giàu Haiti và cũng là nơi đặt tư dinh Tổng thống Moise.
Tuyến đường dẫn vào quận Petion-Ville, nơi bao gồm khu nhà giàu Pelerin có dinh thự của Tổng thống Moise, được phong tỏa trong ngày 7/7. Ảnh: AFP.
Cách thức tấn công của nhóm sát thủ cũng có yếu tố bất thường. Các tay súng nhiều khả năng được vũ trang hạng nặng, nhưng không áp dụng chiến thuật "tấn công vỗ mặt" vào tư dinh Tổng thống Moise. Thay vào đó, nhóm này tìm cách xâm nhập tòa nhà bằng cách cải trang, dùng danh tính giả để qua mặt và yêu cầu lực lượng bảo vệ không có bất cứ hành động manh động nào.
Đội bảo vệ Moise đều được Tổng thống lựa chọn từ một đơn vị đặc nhiệm thuộc biên chế cảnh sát quốc gia. Tuy nhiên, một số nguồn tin khẳng định Tổng thống Haiti từ lâu luôn lo lắng các lớp an ninh của mình không đảm bảo năng lực.
Vào tháng 8/2020, Chủ tịch Hội Luật gia Port-au-Prince Monferrier Dorval cũng bị ám sát trong khu vực Pelerin, cách dinh thự Tổng thống Moise không xa. Đến nay, kẻ thực hiện vụ tấn công vẫn chưa bị bắt.
Trả lời Le Nouvellist, nhật báo lớn nhất Haiti, thẩm phán Carl Henry Destin của vùng Pétion-Ville tiết lộ không người nào khác trong dinh thự bị bắn, ngoại trừ Tổng thống Moise và Đệ nhất phu nhân.
"Chúng tôi đếm được 12 lỗ đạn trên thi thể tổng thống. Phòng làm việc và phòng ngủ của ông ấy bị lục phá tan hoang. Ông ấy nằm ngửa trên sàn, trong bộ quần áo vấy máu", thẩm phán Destin cho biết. Có nhiều dấu hiệu cho thấy Tổng thống Moise dường như đã bị tra tấn trước khi bị bắn chết.
Trung Nhân (Theo Miami Herald/Reuters/Guardian)