- Vừa là người mẹ, vừa là người làm luật cũng như giám sát việc thực hiện pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em, bà cảm nhận thế nào khi theo dõi thông tin vụ việc của cháu Hào Anh ở Đầm Dơi (Cà Mau)?
- Tôi thực sự đau xót cho tuổi thơ của cháu Hào Anh, vừa thấy phẫn nộ trước hành động vô nhân tính của vợ chồng Giang - Thơm, vừa thấy thật đáng trách người mẹ sinh ra cháu Hào Anh và vừa thấy trách bản thân mình vì chưa làm được hết trách nhiệm (mặc dù đã rất cố gắng) trong lĩnh vực được giao. Nhiều nỗi buồn đan xen trong suy nghĩ của tôi lúc này và thật sự xót thương cho hoàn cảnh, sự tra tấn dã man mà cháu Hào Anh phải chịu đựng suốt thời gian qua...
- Viết thư về VnExpress.net, nhiều độc giả cho rằng cái ác bắt nguồn từ sự vô cảm của chính quyền địa phương, và người dân xung quanh, bà bình luận thế nào về điều này?
- Ban đầu tôi cũng nghĩ tới do sự thờ ơ, vô cảm của chính quyền địa phương và người dân xung quanh vì vụ việc diễn ra đã 2 năm mới được phát hiện (trước đó đã có cảnh báo qua vụ hành hạ trẻ em của bảo mẫu Quảng Thị Kim Hoa...). Tôi cũng cho rằng có sự xuống cấp về đạo đức, sự mải mê kiếm sống của một bộ phận nhân dân, thiếu quan tâm tới cuộc sống của người xung quanh, sống thiếu tình làng nghĩa xóm mà hậu quả khiến nhiều trẻ em đang phải gánh chịu...
Tuy nhiên, khi trải nghiệm sâu hơn trong thực tiễn, tôi thấy việc sinh hoạt khép kín của nhiều gia đình, điều kiện dân cư thưa thớt, cách xa nhau của những vùng khó khăn trong khi cán bộ làm công tác trẻ em ở thôn bản chưa có (trước đây có và họ phụ trách cả 3 lĩnh vực dân số, gia đình, trẻ em, nay chỉ làm việc về dân số) nên họ không được giao trách nhiệm cụ thể. Họ chưa được bồi dưỡng để có tính chuyên nghiệp và đa số địa phương chưa có chế độ chính sách cho họ (kể cả cán bộ làm công tác ở các đoàn thể chính trị ở thôn bản)... Do vậy, phần nào tôi cảm thông đôi chút với chính quyền địa phương do thiếu cánh tay nối dài đủ mạnh đến thôn bản.
Điều tôi quan tâm nhiều hơn hiện nay là khi biết sự việc rồi thì chính quyền địa phương và người dân xung quanh thể hiện quan điểm, trách nhiệm của mình như thế nào để xử lý vụ việc và mỗi chúng ta sẽ phải làm gì để bảo vệ trẻ em có hiệu quả trong thời gian tới.
 |
|
Những trận đòi roi của vợ chồng Giang - Thơm đã khiến tỷ lệ thương tật của Hào Anh tới 68%. Cháu đang được chăm sóc tại Bệnh xá Công an tỉnh Cà Mau. Ảnh: Tiến Thùy. |
- Cũng có ý kiến cho rằng pháp luật thiếu quy định bảo vệ người tố cáo, như vụ của Hào Anh, người dân xung quanh biết, nhưng không dám tố cáo vì sợ bị trả thù. Bà thấy vấn đề này thế nào?
- Tôi chưa đồng tình với quan điểm cho rằng pháp luật thiếu quy định bảo vệ người tố cáo mà tôi nhận thấy một mặt chúng ta thiếu sự đồng thuận nhằm tạo sức mạnh để kiên quyết đấu tranh với những điều sai trái, bảo vệ lẽ phải. Thứ hai là trong quá trình tham mưu, tổ chức thực hiện..., chúng ta chưa đặt mình vào vai trò của người tố cáo, người có nguy cơ bị hại cần được bảo vệ, để bố trí cán bộ tin cậy và phân công nhiệm vụ phù hợp.
Ví dụ có thể mở nhiều đường dây nóng miễn phí trên nhiều lĩnh vực và công bố rộng rãi cho người dân; giao nhiệm vụ cụ thể, phân công cán bộ có kiến thức, đạo đức, kỹ năng thu thập, xử lý thông tin đảm bảo nguyên tắc bảo mật và quy định khi nào mọi việc được xử lý xong, các công đoạn được hoàn tất, cơ quan chức năng tổng hợp khen thưởng thì mới công khai rộng rãi trong nhân dân để nêu gương... Nếu người tố cáo không đúng sự thật mà vì mục đích xấu thì cần có biện pháp xử lý phù hợp.
- Một lãnh đạo Cục Bảo vệ chăm sóc trẻ em cho rằng Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (năm 2004) còn nhiều khoảng trống, gây khó cho người thực thi. Từ góc độ người làm luật, bà nhìn nhận vấn đề này thế nào?
- Tôi chỉ đồng ý một phần với ý kiến này. Từ khi bộ máy tổ chức của trẻ em có sự thay đổi, xã hội phát triển mạnh mẽ theo cơ chế thị trường, cần sự định hướng nhiều hơn của nhà nước, một số quy định trong luật và trong các văn dưới luật về công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em chưa theo kịp tình hình. Tuy nhiên, phần nhiều tôi nhận thấy việc tổ chức thực hiện và sự kiểm tra xử lý của chúng ta nhiều nơi làm chưa tốt. Trong xử lý các tình huống cụ thể còn bị đan xen nhiều tình cảm cá nhân, thiếu khách quan, công bằng theo luật định.
Thực tế, qua hoạt động giám sát của Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh thiếu niên và nhi đồng chúng tôi nhận thấy còn khá nhiều quy định trong luật và trong các văn bản dưới luật chưa được nghiêm túc thực hiện...
- Từ những vụ việc cụ thể, bà có dự định chất vấn vấn đề bạo hành trẻ em trong kỳ họp Quốc hội tới?
- Tôi đã phát biểu vấn đề này trong cuộc họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội đang diễn ra, tại đó đã có sự hiện diện của lãnh đạo một số bộ ngành. Nếu sự việc không có tiến triển, có lẽ tôi sẽ cùng tập thể thường trực trong Ủy ban có ý kiến trực tiếp với Chính phủ và các cơ quan có trách nhiệm.
- Là cơ quan giám sát việc thực thi Luật bảo vệ chăm sóc trẻ em, theo bà có nên đưa nội dung này vào chương trình giám sát của Quốc hội hay của Ủy ban?
- Chúng ta đã phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em, có Luật phòng chống bạo lực gia đình bên cạnh Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em và một số luật khác liên quan tới công tác bảo vệ trẻ em. Theo tôi, ngoài việc các cơ quan hành pháp kiểm tra, giám sát thường xuyên thì tại mỗi địa phương, Ban Văn hóa xã hội cũng có chức năng này.
Lĩnh vực trẻ em khá rộng, số lượng cán bộ của Ủy ban chúng tôi không nhiều trong khi chúng tôi đang tập trung giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong đầu tư, xây dựng, quản lý và sử dụng các cơ sở vui chơi giải trí cho trẻ em để chuẩn bị cho kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa 12 này.
Vấn đề bạo hành đối với trẻ em nói riêng và việc bảo vệ trẻ em nói chung đang là vấn đề bức xúc và nhức nhối hiện nay. Trong quá trình giám sát chuyên đề nêu trên chúng tôi sẽ kết hợp nội dung này.
Hồng Khánh thực hiện