Các quan chức, nghị sĩ đảng cầm quyền Nhật Bản hôm 6/7 cho biết họ lo ngại Trung Quốc sẽ mở rộng hạn chế đối với hải sản của Nhật, trong đó có thể có lệnh cấm nhập khẩu sau khi nước này thực hiện kế hoạch xả nước thải chứa chất phóng xạ từ nhà máy Fukushima ra biển.
"Chúng tôi nghĩ họ có thể thực thi lệnh cấm hoàn toàn đối với hải sản Nhật Bản", một quan chức giấu tên cho hay. "Họ muốn trừng phạt kinh tế Nhật Bản vì động thái xả nước phóng xạ này. Đối với Trung Quốc, hải sản nhập khẩu từ Nhật Bản chiếm thị phần nhỏ, nhưng với chúng tôi, Trung Quốc là thị trường lớn".
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) hôm 4/7 chấp thuận kế hoạch của Nhật Bản về việc xả nước phóng xạ đã qua xử lý từ nhà máy hạt nhân Fukushima ra biển. Theo đó, Nhật Bản sẽ bắt đầu xả hơn một triệu tấn nước, đủ để lấp đầy 500 bể bơi Olympic, được sử dụng để làm mát các thanh nhiên liệu của nhà máy sau khi nó bị sóng thần phá hủy năm 2011.
Kế hoạch vấp phải sự phản đối trong và ngoài nước, dù Nhật Bản đảm bảo nguồn nước thải này an toàn sau khi đã được lọc để loại bỏ hầu hết đồng vị phóng xạ.
Công nhân phân loại cá sau hoạt động đánh bắt ở tỉnh Fukushima, Nhật Bản. Ảnh: Reuters
Năm ngoái, Trung Quốc là khách hàng mua hải sản xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản, dù đây là một trong số các quốc gia hạn chế nhập khẩu hải sản Nhật do sự cố hạt nhân Fukushima. Trung Quốc cũng là nước chỉ trích gay gắt nhất kế hoạch xả nước của Nhật Bản vì cho rằng nó đe dọa sinh vật biển và sức khỏe con người.
Trung Quốc chưa cho biết sẽ có hành động gì nếu kế hoạch xả nước thải diễn ra, nhưng đã cảnh báo Nhật Bản phải "chịu mọi hậu quả" cho hành động của mình. Việc xả nước sẽ được Nhật bắt đầu tiến hành trong vài tuần tới và diễn ra trong 40 năm.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 6/7 tuyên bố Nhật Bản không tham khảo đầy đủ ý kiến của cộng đồng quốc tế về việc xả nước. Trung Quốc sẽ chú ý các diễn biến và đánh giá mọi tác động có thể xảy ra để bảo vệ người tiêu dùng.
Một số người tiêu dùng Trung Quốc đã kêu gọi tẩy chay sản phẩm của Nhật Bản. Bộ Ngoại giao Nhật Bản từ chối bình luận về khả năng có thêm lệnh cấm, nhưng cho biết Tokyo đã thúc đẩy các cuộc thảo luận khoa học với Bắc Kinh về việc xả nước và sẽ tiếp tục làm như vậy.
Trung Quốc cấm nhập khẩu hải sản từ 10 trong số 47 tỉnh của Nhật Bản, trong đó có Fukushima và thủ đô Tokyo, cũng như tất cả thực phẩm và thức ăn chăn nuôi nhập khẩu từ 9 tỉnh trong số đó. Nhập khẩu hải sản từ các tỉnh khác vẫn được phép, nhưng phải trải qua kiểm tra phóng xạ.
Theo số liệu của Nhật Bản, Trung Quốc chiếm 22,5% giá trị xuất khẩu hải sản của Nhật Bản, với 87 tỷ yên (604 triệu USD), tiếp đó là Hong Kong với 19,5% và Mỹ với 13,9%.
Nhật Bản tháng 3/2011 hứng chịu thảm họa kép động đất và sóng thần, khiến nhà máy điện hạt nhân Fukushima bị ảnh hưởng. Ba lõi lò phản ứng tan chảy, giải phóng lượng lớn phóng xạ vào môi trường xung quanh. TEPCO, đơn vị vận hành nhà máy, phải xử lý hàng trăm bể chứa hơn 1 triệu tấn nước ô nhiễm dùng để làm mát lò phản ứng trong sự cố.
Năm 2021, giới chức Nhật Bản dự đoán nhà máy Fukushima không còn đủ chỗ chứa nguồn nước thải và quyết định lên kế hoạch xả dần dần nước đã qua xử lý xuống biển.
Huyền Lê (Theo Reuters)