Trung Quốc gần đây thông báo với Nhật rằng lệnh cấm đánh bắt với tàu đánh cá Trung Quốc hoạt động trong vùng biển gần nhóm đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư sẽ hết hiệu lực ngày 16/8, tờ Sankei của Nhật đưa tin. Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền với nhóm đảo và vùng biển xung quanh, cho rằng Nhật Bản "không có quyền yêu cầu các tàu đánh cá Trung Quốc dừng hoạt động".
Giới chuyên gia nhận định khi Trung Quốc dỡ lệnh cấm, khoảng 100 tàu cá nước này sẽ tiến vào hoạt động gần nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư. Lực lượng chấp pháp của Nhật sẽ gặp rất nhiều khó khăn nếu Trung Quốc điều tàu hộ tống tàu cá ở khu vực này.
Đáp lại, trong cuộc họp báo ngày 4/8, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono tuyên bố các đơn vị của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF) đã sẵn sàng ứng phó với diễn biến quanh nhóm đảo tranh chấp. Khi được hỏi lực lượng quân sự nào sẽ được huy động và họ sẽ áp dụng các biện pháp đối phó nào, Bộ trưởng Kono từ chối cung cấp thông tin chi tiết.
Trinh sát cơ P-3C Orion của lực lượng phòng vệ Nhật Bản bay quanh nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư, tháng 10/2011. Ảnh: JMSDF.
Khi Trung Quốc dỡ bỏ lệnh cấm đánh bắt vào năm 2016, 72 tàu cá cùng 28 tàu công vụ của nước này hoạt động quanh nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư trong 4 ngày.
Các tàu hải cảnh Trung Quốc gần đây tăng cường hiện diện gần nhóm đảo tranh chấp, phớt lờ yêu cầu rời đi của phía Nhật. Tàu công vụ của Trung Quốc đã áp sát nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư trong 111 ngày liên tục, khoảng thời gian lâu kỷ lục, trước khi rời đi để tránh bão.
Garren Mulloy, chuyên gia quan hệ quốc tế thuộc đại học Daito Bunkyo, cho rằng nếu khoảng 200 tàu đánh cá Trung Quốc được tàu công vụ hộ tống xuất hiện gần Senkaku/Điếu Ngư, cảnh sát biển Nhật Bản sẽ bị quá tải và không thể xử lý hết.
Mulloy cho rằng tuyên bố của Bộ trưởng Kono về việc triển khai lực lượng quân đội để đối phó là "lời cảnh cáo về hậu quả nghiêm trọng" cho Trung Quốc khi hoạt động gần Senkaku/Điếu Ngư.
Vị trí nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư. Đồ họa: Reuters.
Các tàu chiến của JMSDF có thể diện hiện ở khoảng cách vừa đủ với Senkaku/Điếu Ngư, để có thể kịp thời hỗ trợ cảnh sát biển Nhật Bản nếu cần nhưng vẫn thể hiện rằng Tokyo không muốn làm leo thang tình hình. JMSDF cũng có thể triển khai máy bay tuần thám để theo dõi tàu nổi và tàu ngầm đối phương trong khu vực và cảnh báo sớm cho các đơn vị của Nhật Bản.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)