Nhà Trắng lúng túng với bài học Covid-19

Giới quan sát cho rằng khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ chỉ còn hơn một tuần nữa, ổ dịch liên quan đến các trợ lý thân cận của Pence đã cho thấy thất bại của chính quyền Trump trong nỗ lực kiềm chế dịch bệnh trong bối cảnh số ca nhập viện vì Covid-19 đang tăng nhanh và số ca nhiễm mới hàng ngày liên tục lập kỷ lục mới.

Ổ dịch liên quan đến Phó tổng thống Pence, người đứng đầu lực lượng chuyên trách chống Covid-19 của Nhà Trắng, làm suy yếu tuyên bố mà Tổng thống Trump lâu nay vẫn phát đi rằng chính quyền của ông "đang làm rất tốt" trong cuộc chiến chống Covid-19, cũng như đại dịch "đang đến hồi kết".

Điều khiến chiến dịch tranh cử của Trump thêm phần khó khăn là việc chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows ngày 25/10 bất ngờ thừa nhận rằng chính quyền gần như đã từ bỏ nỗ lực kiềm chế virus lây lan.

"Chúng tôi sẽ không kiểm soát dịch bệnh", Meadows trả lời trong cuộc phỏng vấn với kênh CNN. "Chúng tôi sẽ kiểm soát thực tế là chúng ta sẽ phát triển vaccine, các phương pháp điều trị và những biện pháp giảm nhẹ khác".

Ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden lập tức tận dụng phát ngôn này để công kích chiến dịch tranh cử của Trump. "Đó không phải phút lỡ lời của Meadows... mà là hành động phất cờ trắng thừa nhận thất bại và hy vọng rằng bằng cách phớt lờ virus, nó sẽ tự biến mất", Biden nói. "Nhưng điều đó sẽ không xảy ra".

Ổ dịch liên quan đến Phó tổng thống Pence bùng phát gần ba tuần sau khi Tổng thống Trump nhập viện điều trị Covid-19 và nhiều cố vấn của ông cũng nhiễm virus.

Truyền thông Mỹ cho biết những cá nhân nhiễm nCoV trong vòng tròn thân cận của Phó tổng thống Pence gồm chánh văn phòng Marc Short, cố vấn hàng đầu Marty Obst, trợ lý riêng Zach Bauer, người luôn "như hình với bóng" bên cạnh ông, và hai nhân viên khác.

Pence đã tiếp xúc gần với một số người đã nhiễm virus trong những ngày gần đây, song phát ngôn viên Devin O'Malley cho hay Phó tổng thống và phu nhân Karen Pence đều xét nghiệm âm tính hôm 24/10 và tiếp tục có "tình trạng sức khỏe tốt" vào ngày 25/10.

Một số cố vấn Nhà Trắng cho biết họ không muốn gây chú ý quá nhiều về ổ dịch mới vì nó sẽ làm bật lên mức độ nghiêm trọng của đại dịch ở tuần cuối chiến dịch tranh cử, qua đó làm dấy lên hoài nghi về cách chính quyền đối phó Covid-19.

Dù có thông tin trợ lý thân cận nhiễm nCoV, Pence không có ý định từ bỏ lịch trình vận động tranh cử dày đặc của mình. Tối 25/10, ông vẫn bay tới Bắc Carolina để dự một buổi mít tinh ở Kinston. Ngày 26/10, ông dự kiến đến Washington chủ trì cuộc bỏ phiếu của Thượng viện phê chuẩn Thẩm phán Amy Coney Barrett vào Tòa án Tối cao.

Theo giới chuyên gia, đợt bùng dịch mới nhất cho thấy một thực tế rõ ràng rằng Nhà Trắng cùng chiến dịch tranh cử của Trump và Pence đều thiếu các giao thức phòng chống dịch cơ bản. Họ không thường xuyên đeo khẩu trang hay thực hiện giãn cách xã hội. Trên chuyên cơ Air Force Two, nơi Pence và đội ngũ của mình dành khá nhiều thời gian lưu lại trong hành trình tranh cử, các quan chức cũng ít khi đeo khẩu trang.

Ngay từ đầu, Tổng thống Trump đã hạ thấp mối nguy hiểm của Covid-19, khăng khăng cho rằng virus sẽ "tự biến mất". Ông còn mâu thuẫn với chính những nhà khoa học của mình, gây áp lực lên Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) buộc họ phải thay đổi những khuyến nghị về cách thức và thời gian nên mở cửa trở lại trường học, doanh nghiệp.

Chiến lược phản ứng với đại dịch của Trump xoay quanh hệ tư tưởng chính trị của ông, khi ông chỉ trích cách thực hiện của các thống đốc phe Dân chủ và ca ngợi cách tiếp cận chặt chẽ của những lãnh đạo Cộng hòa. Ông luôn công khai đứng về phía những người tỏ ra thất vọng với các biện pháp giới hạn, phong tỏa chống dịch.

Tổng thống cũng biến việc đeo khẩu trang và thực hiện những biện pháp phòng chống dịch khác thành các bài kiểm tra độ trung thành, bác bỏ tầm quan trọng của cách biệt cộng đồng. Ông đặt trọn niềm tin và Chiến dịch Thần tốc, một kế hoạch nhằm tăng tốc độ phát triển, phân phối vaccine, dù giới khoa học khẳng định nó sẽ không bao giờ là một quá trình nhanh chóng, dễ dàng.

"Nhà Trắng có những quy định rất lỏng lẻo về việc bảo vệ nhân viên và các lãnh đạo", tiến sĩ Ashish Jha, hiệu trưởng Trường Y tế Công cộng Đại học Brown, nhận xét. "Họ từng phải đối mặt với một đợt bùng dịch lớn nhưng rõ ràng là họ không học được gì từ sau sự cố đó nên mọi chuyện mới tiếp diễn như hiện nay".

Khi vận động tranh cử vào cuối tuần qua, Trump đã cố gắng mô tả một thực tế khác. Tại cuộc vận động ở Londonderry, New Hampshire, Tổng thống Mỹ tuyên bố đại dịch sẽ sớm chấm dứt nhờ một loại vaccine tiềm năng mà theo ông sẽ "nhanh chóng được phân phối".

"Vaccine sẽ sớm dập tắt đại dịch, cuối cùng thì nó cũng kết thúc", Trump nói.

Trump đồng thời hy vọng có thể đánh lạc hướng chú ý của dư luận khỏi đại dịch trong giai đoạn tranh cử nước rút, song ổ dịch mới liên quan đến Phó tổng thống Pence được cho là sẽ xô đổ nỗ lực này, giới quan sát nhận định.

Hôm 25/10, khi được hỏi Phó tổng thống Pence có nên ngừng hoạt động tranh cử hay không, Tổng thống Trump nói phóng viên nên "tự đi hỏi ông ấy", sau đó chuyển hướng sang ca ngợi quy mô đám đông tại các buổi mít tinh do phó tướng của mình tổ chức.

Người duy nhất trong vòng tròn thân cận của Tổng thống Trump từng nhiễm nCoV và đã thay đổi suy nghĩ là Chris Christie, cựu thống đốc New Jersey, người bình phục sau một thời gian nhập viện điều trị Covid-19. Ông giờ đây tích cực kêu gọi người dân Mỹ đeo khẩu trang và thực hiện cách biệt cộng đồng.

"Sự bất tiện nhỏ bé đó có thể cứu tính mạng bạn, khu bạn sống và nền kinh tế", ông viết trên báo Wall Street Journal hồi tuần trước. "Những người nắm quyền điều hành phải có trách nhiệm truyền đi thông điệp này", ông nhấn mạnh, song không đề cập trực tiếp tới Tổng thống Trump hay Phó tổng thống Pence.

Vũ Hoàng (Theo NYTimes, Washington Post)