Thông tin được Giám đốc Sở Giao thông Vận tải thành phố Trần Quang Lâm đưa ra tại buổi làm việc giữa lãnh đạo TP HCM với các tỉnh Đông Nam Bộ, sáng 7/7. Kế hoạch này đang được lấy ý kiến các bên để thống nhất triển khai.
Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP HCM Trần Quang Lâm phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: Ngô Tùng
Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của TP HCM. Tuyến đang có tổng chiều dài gần 20 km, từ ga Bến Thành (quận 1) đến Depot Long Bình (TP Thủ Đức). Dự án đã đạt khoảng 95% khối lượng, dự kiến thi hoàn thành cuối năm nay.
Theo ông Lâm, kế hoạch kéo dài tuyến tàu điện của thành phố cùng phương án nối qua Bình Dương, Đồng Nai đã được các địa phương liên quan thống nhất nhằm tăng kết nối vùng. Phương án là sẽ xây dựng đoạn một từ ga bến xe Suối Tiên (gần bến Miền Đông mới) rồi đi trên cao bên phải quốc lộ 1, sau đó rẽ trái nối qua ga Bình Thắng (ga S0) trước nút giao Tân Vạn (Bình Dương). Đoạn này dài 1,8 km, ước tính có tổng mức đầu tư gần 3.000 tỷ đồng.
Từ khu vực trên, tuyến metro chia làm hai nhánh. Một nhánh dài 18,3 km đi trên cao về tỉnh Đồng Nai, nối đến các điểm như ngã ba Vũng Tàu, Chợ Sặt, khu vực xã Hố Nai 3 (huyện Trảng Bom). Nhánh còn lại về Bình Dương với chiều dài gần 30 km, xây trên cao. Từ ga S0, tuyến chạy qua nút giao Bình Chuẩn, sau đó nối đến Khu liên hợp Công nghiệp - Đô thị - Dịch vụ Bình Dương (thị xã Bến Cát, Tân Uyên và TP Thủ Dầu Một).
Hướng tuyến Metro số 1 và hai hướng dự định kéo dài lên Đồng Nai, Bình Dương. Đồ họa: Khánh Hoàng
Đoạn nối dài Metro số 1 đều đi trên cao, nên việc xây dựng được cho không phức tạp như đi ngầm. Công nghệ có thể áp dụng tương tự như dự án đã triển khai ở thành phố để đảm bảo đồng bộ trong tổ chức chạy tàu, liên thông kết nối...
Trong kịch bản đầu tư, ông Lâm cho biết đoạn đầu từ ga bến xe Suối Tiên đến Bình Thắng, tuyến tàu điện nằm toàn bộ trên địa phận Bình Dương nhưng TP HCM sẽ tính toán các phương án phối hợp, góp vốn. Đoạn này được đánh giá là cần phải xây dựng ngay để làm cơ sở triển khai các đoạn tiếp theo.
Theo kết quả nghiên cứu của tư vấn về lưu lượng, nhu cầu chở khách, giai đoạn trước mắt có thể nghiên cứu làm trước đoạn từ ga bến xe Suối Tiên đến Bình Thắng cùng một phần nhánh đi Đồng Nai. Việc này sẽ thuận lợi khi có thể sử dụng chung Depot Long Bình vì chưa khai thác hết công suất. Riêng nhánh đi Bình Dương, tư vấn đề xuất làm sau bởi trước mắt có thể tổ chức vận chuyển khách bằng các tuyến BRT (buýt nhanh) theo kế hoạch.
Đoạn Metro số 1 gần bến xe Suối Tiên. Ảnh: Quỳnh Trần
Tại hội nghị, TS Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM, cũng đề xuất lập Quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng với nguồn vốn hỗn hợp, nhằm đầu tư các dự án giao thông trọng điểm ở Đông Nam Bộ.
Theo ông Vũ, Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển vùng Đông Nam bộ đến 2030, tầm nhìn đến 2045 đã chỉ ra một số thể chế quan trọng như Hội đồng vùng, quy hoạch vùng, các dự án trọng điểm vùng và cơ chế liên kết liên quan quỹ đầu tư về hạ tầng.
"Nếu được thiết kế phù hợp, quỹ này sẽ trở thành cơ sở và công cụ hiệu quả để phát huy vai trò của Hội đồng điều phối Vùng", ông Vũ nói và cho rằng việc cần làm là thành phố và các tỉnh cần phải chuẩn bị kiến nghị để hình thành ý tưởng các dự án hạ tầng giao thông ưu tiên ở từng giai đoạn để đề xuất.
Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho biết, tại hội nghị triển khai Nghị quyết về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 24 tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vào tháng 11/2022, ông đã đề xuất cơ chế này và Ngân hàng thế giới rất ủng hộ. Sau đó, Thủ tướng đã giao Bộ Tài chính nghiên cứu phương án, song việc này dự kiến rất nhiều thời gian.
Theo ông Mãi, có thể đề nghị các tỉnh trong vùng có cơ chế như TP HCM là bổ sung một phần ngân sách và đàm phán thêm với các nhà tài trợ quốc tế, cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn để có thể làm. Hoặc có thể xin cơ chế các tỉnh trong vùng giao một địa phương làm đầu mối xây dựng quỹ, có quy chế hoạt động.
Lê Tuyết - Gia Minh