Cổ phiếu Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC) và ba đại gia khác là Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc và Bank of China giảm trung bình 12% tháng trước tại sàn chứng khoán Hong Kong. Trong khi đó, chỉ số Hang Seng Index chỉ mất 7,1%. Tại sàn Thượng Hải, nhóm cổ phiếu này cũng mất giá trung bình 9%.
Đà giảm bắt đầu từ nửa cuối tháng 6, khi lãi suất trên thị trường tiền tệ tại đây tăng kỷ lục do Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) lưỡng lự giải quyết cơn khát tiền mặt của các nhà băng. Trung Quốc đang tăng cường trấn áp tín dụng đen, do hoạt động này làm giảm hiệu quả kiềm chế bất động sản và nợ chính quyền địa phương.
Các nhà hoạch định chính sách lo ngại những người vay nhiều sẽ vỡ nợ khi kinh tế tăng trưởng chậm lại, theo Eswar Prasad, chuyên gia kinh tế tại Đại học Cornell (Mỹ) cho biết. Việc này sẽ gây ra "hiệu ứng cuốn chiếu" trong hệ thống tài chính.
Vì vậy, từ đầu tháng 6, PBOC đã bắt đầu cắt giảm cung tiền trên thị trường liên ngân hàng, nơi các nhà băng cho vay lẫn nhau và thậm chí cho vay cả các tổ chức tín dụng đen. Việc này đã đẩy lãi suất vay qua đêm lên kỷ lục.
Lãi suất cho vay qua đêm tại Trung Quốc đã giảm nhẹ sau khi PBOC tuyên bố bơm tiền có chọn lọc vào hệ thống. Dù vậy, theo May Yan - nhà phân tích tại Barclays Hong Kong, lãi này sẽ vẫn cao trong nửa cuối năm do các ngân hàng không sẵn sàng cho nhau vay.
Theo Charlene Chu, nhà phân tích tại Fitch, quyết định để mặc lãi suất liên ngân hàng tăng cao sẽ khiến nhà băng kiềm chế tín dụng cho các cá nhân và doanh nghiệp, do họ cũng đang phải vật lộn chi trả cho khách hàng mua sản phẩm đầu tư của mình. Cho vay chậm lại sẽ càng kéo tụt tăng trưởng kinh tế.
Mike Werner, nhà phân tích tại Sanford C. Bernstein Hong Kong nhận định: “Kỷ nguyên vàng của ngân hàng đã qua. Giới đầu tư cần nhận ra rằng nhà băng sẽ còn bị áp thêm nhiều quy định nữa”.
Lợi nhuận của các ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng khi các khoản cho vay mới, lẽ ra được dùng để đầu tư xây dựng nhà máy, cầu đường, thì lại dùng để trả nợ cũ. Bên cạnh đó, kinh tế giảm tốc mạnh nữa sẽ châm ngòi cho hàng loạt vụ vỡ nợ và phá sản.
Những lo ngại trên đã khiến giới đầu tư Trung Quốc quay lưng với cổ phiếu ngân hàng. Hệ số P/E (giá cổ phiếu trên lợi nhuận) của ICBC, CCB và Bank of China đã giảm xuống 5,2 tuần trước, so với 19 cuối năm 2007. P/E của ICBC còn giảm từ 29 năm 2006 xuống 5,3 hiện tại.
Henry Cai – Giám đốc khối Tài chính doanh nghiệp tại Deutsche Bank châu Á cho biết hệ thống ngân hàng Trung Quốc bị tổn thương sẽ còn ảnh hưởng lớn hơn đến cả nền kinh tế, do lợi nhuận của nhóm nhà băng lớn nhất chiếm tới gần nửa lợi nhuận các công ty niêm yết. "Các ngân hàng Trung Quốc đang đối mặt với thách thức lớn chưa từng có. Tăng trưởng ngành này cần phải đa dạng và có định hướng thị trường hơn", ông cho biết.
Thùy Linh (theo Bloomberg)