Chính quyền Severodvinsk, Nga, cảnh báo trên website rằng làng Nyonoksa gần thành phố này "nằm trong khu vực nguy hiểm trong quá trình làm việc của Trung tâm Khoa học số 1 thuộc đơn vị quân đội 09703" trong thời gian từ 6h ngày 7/7 đến 18h ngày 8/7. Một cảnh báo khác đã được gửi đến tàu thuyền hoạt động ở Bạch Hải, ngoài khơi khu vực có thể diễn ra thử nghiệm vũ khí.
Giới chức địa phương điều 5 xe buýt chở những người muốn rời khỏi làng và việc sơ tán là tự nguyện. Tuy nhiên, không phải toàn bộ 500 dân làng Nyonoksa muốn rời khỏi nơi cư trú. Người dân làng Nyonoksa từng được sơ tán vài lần khi quân đội Nga thử vũ khí trong những năm qua.
Quân đội Nga thử tên lửa Burevestnik hồi năm 2018. Ảnh: BQP Nga.
Năm 2015, một tên lửa hành trình của quân đội Nga gặp sự cố lao vào tòa nhà ở Nyonoksa, nơi có một trường mẫu giáo, song không gây thương vong. Một tai nạn ở khu vực ngoài khơi Nyonoksa năm 2019 khiến 5 người thiệt mạng và làm tăng nồng độ phóng xạ trong thời gian ngắn.
Tập đoàn Năng lượng Hạt nhân Nhà nước Rosatom của Nga cho biết tai nạn xảy ra trong cuộc thử nghiệm "nguồn nguyên liệu đồng vị trên một đơn vị đẩy sử dụng nhiên liệu lỏng". Viện nghiên cứu, nơi làm việc của 5 nạn nhân, thông báo họ đang "tạo ra nguồn năng lượng cỡ nhỏ sử dụng vật liệu phân hạch phóng xạ".
Một số nguồn tin phương Tây cho biết vụ tai nạn liên quan đến chương trình phát triển tên lửa hành trình sử dụng động cơ hạt nhân Burevestnik. Mẫu tên lửa này được trang bị lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ để có thể hoạt động trong thời gian rất dài.
Vụ thử tên lửa sắp tới của Nga diễn ra vài ngày sau khi các quốc gia láng giềng trên bán đảo Scandinavia phát hiện nguồn phóng xạ bất thường. Các cuộc điều tra cho thấy nguồn phóng xạ xuất phát từ phía bắc Nga, song nước này thông báo các nhà máy điện hạt nhân trong khu vực vẫn vận hành bình thường.
Một giả thuyết khác được nêu là đã xảy ra tai nạn thứ hai liên quan đến tên lửa hành trình dùng động cơ hạt nhân Burevestnik. Tuy nhiên, điều này khó xảy ra do Nga được cho có thể thử tên lửa Burevestnik trong những ngày tới.
Vị trí làng Nyonoksa tại Nga (đánh dấu đỏ). Đồ họa: Google.
Tên lửa hành trình mang động cơ hạt nhân Burevestnik là một trong 6 siêu vũ khí được Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố trong thông điệp liên bang hồi tháng 3/2018. Burevestnik được cho là có tầm bắn không giới hạn nhờ sử dụng động cơ hạt nhân, đủ sức xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ hiện nay nhờ khả năng cơ động trong hành trình bay.
Tên lửa Burevestnik sử dụng nguyên lý động cơ phản lực dòng thẳng (ramjet), trong đó quả đạn nén luồng không khí nhờ tốc độ rất cao trong khi bay, đốt nóng nó bằng lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ bên trong và dùng luồng khí nóng này để tạo lực đẩy.
Nguyễn Tiến (Theo Popular Mechanics)