"Chưa năm nào chúng tôi bận rộn chạy giải như năm nay, gần như tuần nào cũng có giải. Lịch thi đấu của các thành viên còn dày hơn lịch tập" - là lời chia sẻ của chủ nhiệm CLB Phú Mỹ Hưng Runners khi nói về sự nở rộ của các giải marathon trong năm 2022. Nhóm của anh có khoảng 2.000 thành viên và gần như giải lớn nào cũng tham dự. Người ít thì chạy 5 đến 7 giải, người nhiều lên đến 14 đến 15 giải. Công việc tìm hiểu, lựa chọn các giải đấu uy tín để đứng ra kêu gọi đăng ký, mua vé nhóm cũng bận rộn hơn mọi năm.
Năm 2019, phong trào marathon được cho là bước vào giai đoạn thịnh hành, uớc tính có khoảng 15 giải đấu lớn. Một số giải có lượng người đăng ký trên 10.000. Hai năm liền sau đó là thời điểm vàng để marathon bứt phá, trở thành món ăn tinh thần của hàng trăm nghìn người, nhưng Covid-19 khiến tất cả chững lại. Rất nhiều giải bị hoãn, nhà tổ chức cũng e dè trong việc lên kế hoạch, khiến runner luôn trong tình trạng chờ đợi.
Khi Covid-19 đi qua, các hoạt động nới lỏng trở lại, marathon như chiếc lò xo bị dồn nén, giờ được dịp bung ra hết cỡ. Kết quả là runner có một năm "đau chân và đau ví". Thống kê chưa chính thức trong năm 2022, có hơn 40 giải lớn diễn ra trên toàn Việt Nam. Như vậy, gần như cuối tuần nào runner cũng xỏ giày ra đường.
Số lượng giải có trên 10.000 VĐV tăng vọt. Cụ thể, giải Techcombank Ho Chi Minh công bố có 12.000 người, VnExpress Marathon Amazing Halong là 11.000 người, VnExpress Marathon Quy Nhơn và Hà Nội, Hanoi Heritage, còn Longbien Marathon cho biết có 10.000 người tham dự.
Không chỉ tăng về quy mô, số lượng, các giải chạy còn trải khắp mọi miền đất nước. Người yêu thể thao có nhiều lựa chọn. Bùng nổ nhất là ở khu vực phía Bắc với rất nhiều giải chất lượng ở Hà Nội, Quảng Ninh, Lào Cai, Hà Giang... Khu vực này đa dạng các loại hình thi đấu, từ chạy đường trường, trail đến hai môn phối hợp.
Khu vực miền Trung có Huế, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Nha Trang, Quảng Nam... Lợi thế biển đẹp miền Trung hút cả runner trong và ngoài nước. Tây Nguyên cũng có các giải trail vừa chạy vừa khám phá đại ngàn hoang sơ, hùng vĩ. Kể cả khu vực Tây Nam Bộ - vốn được xem là nơi đi sau, đi chậm trong phong trào, cũng đã có các giải ở Hậu Giang, Cần Thơ, Long An, Đồng Tháp...
Vô số sự kiện chạy bộ quy mô nhỏ hơn hay của các hội nhóm, nội bộ doanh nghiệp, ban ngành có quy mô vài trăm đến 1.000 đến 5.000 VĐV cũng được tổ chức thường xuyên. Chạy ảo trở thành xu hướng mới với hàng chục giải trong năm, hút hàng nghìn lượt người tham dự mọi lúc, mọi nơi.
Anh Nguyễn Phúc Hậu - chủ nhiệm CLB Phú Mỹ Hưng Runner - cho biết, với sự bùng nổ của các giải chạy, runner cũng có yêu cầu cao hơn. Họ sẽ ưu tiên lựa chọn những giải đấu có khâu tổ chức chuyên nghiệp, đường chạy đẹp, nhiều quyền lợi để tham gia. "Chúng tôi có quá nhiều sự chọn trong một năm và các thành viên phải tự đưa ra tiêu chí chọn giải dựa trên sở thích, nhu cầu của mình. Đa số thích đến những thành phố du lịch để kết hợp chạy và trải nghiệm. Nhưng trên hết, những giải đấu được chọn ít nhiều phải tạo được uy tín", anh Hậu nói.
Sự đi lên của phong trào cũng tạo cú hích cho quá trình tập luyện, cải thiện thành tích. Nhiều runner bắt đầu năm 2022 với việc chỉ chạy 5-10km nhưng đến cuối năm đã có thể chạy 21 thậm chí 42km. Lý do là tâm lý muốn "vượt lên chính mình" của đại đa số người chạy. Họ xem giải sau là dịp để kiểm chứng sự tiến bộ của bản thân so với giải trước, nếu không nâng cự ly thì cũng phải lập kỷ lục mới.
Phần thưởng của sự nỗ lực luyện tập thể hiện rất rõ ở việc ngày càng nhiều runner có thể hoàn thành full marathon. Theo thống kê từ SportStats, giải đấu có nhiều runner hoàn thành full marathon nhất là VPB Hanoi Marathon với hơn 2.000 người, VnExpress Marathon Hạ Long và Nha Trang cũng tiệm cận con số này. Ban tổ chức Longbien Marathon năm 2022 cũng công bố có 3.054 người hoàn thành full marathon.
Từ chỗ chỉ có ba giải đấu trong năm 2020 (Huế, Quy Nhơn, Hà Nội), chuỗi giải chạy VnExpress Marathon đã mở rộng đáng kể. Hai giải đấu tại Nha Trang và Hạ Long được đưa vào hệ thống cùng với đó là một giải hai môn phối hợp Aquaman Vietnam tại Trà Cổ, Quảng Ninh.
Tổng cộng, có gần 50.000 runner tham gia các giải trong hệ thống VnExpress Marathon 2022 - đưa hệ thống này thành hệ thống giải chạy lớn nhất Việt Nam. Chuỗi giải chạy của VnExpress không chỉ giúp xây dựng tình yêu thể thao mà còn tạo ra sức hút về mặt du lịch cho những địa phương chủ nhà. Ngoài runner, VnExpress Marathon đã hút khoảng 200.000 lượt du khách, thúc đẩy du lịch trong nước.
Mỗi giải mang một màu sắc riêng và để lại rất nhiều cảm xúc cho runner. VnExpress Marathon Huế là giải đấu mang đầy nét cổ kính khi runner chạy xuyên những cung đường xanh ngắt giữa lòng cố đô rồi băng ra vùng ngoại ô với những cánh đồng lúa đang trổ đòng đòng. Quy Nhơn mang đến trải nghiệm khác biệt với đường chạy đầy nắng bên bãi biển, đồi cát và 6 cây cầu thử thách. Hạ Long là chặng đua đầy cảm hứng với đường chạy bên vịnh kỳ quan của thế giới. Nha Trang sở hữu cung đường bám biển dài nhất trong hệ thống với đèo Lương Sơn hùng vĩ có tầm nhìn ôm trọn vịnh biển đẹp nhất Việt Nam. Giải chạy đêm Hà Nội nhiều cảm xúc khi khám phá phố phường và loạt danh thắng Thủ đô giữa màn đêm.
Trà Giang - thành viên ban quản trị Hà Tĩnh Runner - cho rằng chuỗi giải chạy của VnExpress đã làm tốt việc lan tỏa tình yêu thể thao đến cộng đồng. Tham gia hầu hết các sự kiện trong năm, Trà Giang đánh giá VnExpress Marathon làm tốt trong khâu tổ chức, đặc biệt lluôn chốt được những đường chạy đẹp nhất ở từng địa phương. "Tôi có cảm giác mỗi giải đấu đều như một tour du lịch khi được khám phá những địa điểm nổi tiếng qua đường chạy. Nha Trang là giải đấu đáng nhớ nhất của tôi khi được tận hưởng đường chạy dọc biển với tầm nhìn tuyệt vời", chân chạy này chia sẻ.
Một điểm các giải đấu trong năm 2022, trong đó có VnExpress Marathon làm tốt, là góp phần đưa tình yêu chạy bộ đến với đông người hơn. Rõ nét nhất là Nha Trang - địa phương vốn là tọa độ du lịch nổi tiếng nhưng phong trào rèn luyện sức khỏe của người dân phát triển chậm. Năm 2019, nhóm chạy Nha Trang mới được thành lập nhưng tập luyện chưa quy củ, số lượng thành viên ít. Nhiều người bỏ cuộc giữa chừng vì thiếu động lực, thiếu các giải chạy để cọ xát.
VnExpress Marathon Marvelous Nha Trang hồi tháng 8 để lại nhiều dấu ấn. Lần đầu tiên "thiên đường du lịch" miền Trung có sự kiện quy mô lớn. 8.500 runner lắp đầy các tuyến phố chính như Trần Phú, Phạm Văn Đồng, biến thành phố này thành một ngày hội sôi động. Lần đầu tiên người dân được cảm nhận "vẻ đẹp" của chạy bộ. Anh Vương Chí Công - quản trị viên Nha Trang Runners gọi sự kiện là một "vụ nổ lớn", hình thành tình yêu thể thao của người dân.
Sau giải, số lượng runner trong câu lạc bộ tăng gấp ba lần, từ 1.000 lên hơn 3.000 thành viên. Quá trình tập luyện cũng bài bản, nề nếp hơn. "Phong trào chạy bộ tại địa phương ngày càng phát triển là niềm vui lớn với tôi. Một cộng đồng thể thao lành mạnh sẽ tạo nên các công dân khỏe mạnh từ đó thúc đẩy các lĩnh vực khác cùng phát triển", anh Công nói.
Từ góc độ nhà quản lý cấp địa phương, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Khánh Hòa, ông Nguyễn Văn Thiện xem giải là cú hích quan trọng cho phong trào rèn luyện thể thao tại tỉnh Nam Trung bộ này. "Tập luyện thể dục, thể thao là một phần không thể thiếu của lối sống hiện đại văn minh. Khi theo dõi giải, tôi thấy nhiều gia đình có cha mẹ cùng chạy, rồi cả con cái chạy chung. Đây là điều rất tích cực mà các giải tạo ra. Thậm chí hình ảnh cha mẹ đẩy xe nôi cho con chạy là rất đẹp, đã truyền tình yêu thể thao cho con từ rất sớm", ông Thiện nói.
Sau năm 2022 bùng nổ, phong trào marathon Việt Nam sẽ tiếp tục thăng hoa khi bước sang 2023. Mục tiêu của nhiều giải chạy là mở rộng quy mô, tăng chất lượng hướng đến việc thu hút thêm các runner nước ngoài. Riêng VnExpress Marathon, hệ thống sẽ có đến 7 giải gồm VnExpress Marathon Ho Chi Minh City Midnight (tháng 2), Huế (tháng 4), Quy Nhơn (tháng 6), Nha Trang (tháng 8), Hạ Long (tháng 9), Hà Nội (tháng 11), Hải Phòng (tháng 12).
Chiếc lò xo đã được giải phóng, dân chạy có thể kỳ vọng về thời kỳ hoàng kim cho marathon nước nhà.
Hoài Phương
