Vaccine với tên gọi Arexvy được sản xuất bởi Tập đoàn Dược phẩm GlaxoSmithKline (GSK) có khả năng ngăn ngừa bệnh đường hô hấp dưới do virus hô hấp hợp bào (RSV) cho những người từ 60 tuổi trở lên.

"Mục tiêu là có sẵn các mũi tiêm vào mùa thu để mọi người có thể phòng ngừa trước khi mùa RSV tiếp theo diễn ra vào cuối mùa thu và mùa đông", Tiến sĩ Phil Dormitzer, phó chủ tịch cấp cao của GSK, đồng thời là người đứng đầu toàn cầu về nghiên cứu và phát triển vaccine, cho biết.

Trong một thử nghiệm lâm sàng trên gần 25.000 người lớn tuổi, kết quả được công bố trên Tạp chí Y học New England, vaccine một liều của GSK có hiệu quả 83% trong việc ngăn ngừa bệnh đường hô hấp dưới do RSV gây ra và giảm 94% nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng. Hiệu quả miễn dịch của vaccine kéo dài ít nhất 6 tháng.

Dữ liệu của công ty cũng chỉ ra việc tiêm vaccine RSV cùng lúc với vaccine cúm tiêu chuẩn là an toàn. Nhưng GSK vẫn đang nghiên cứu xem liệu có thể sử dụng vaccine này cùng vaccine cúm liều cao hoặc bổ trợ (các mũi tiêm có bổ sung thành phần để khuyến khích phản ứng miễn dịch tốt hơn), là những loại mà Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Mỹ (CDC) khuyến nghị cho người lớn tuổi.

Quá trình thử nghiệm của GSK vẫn đang diễn ra và GSK có kế hoạch tiếp tục thu thập dữ liệu về hiệu quả vaccine trong hai mùa RSV tiếp theo. Họ cũng sẽ giám sát những người nhận được mũi tiêm mới được phê duyệt. Cho đến nay, các tác dụng phụ thường được báo cáo trong thử nghiệm bao gồm: đau tại chỗ tiêm, mệt mỏi và đau cơ.

FDA ghi nhận tỷ lệ rung tâm nhĩ (nhịp tim không đều) cao hơn ở những người được tiêm vaccine so với nhóm đối chứng và họ đã xác định được một trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barré, một chứng rối loạn thần kinh hiếm gặp làm tổn thương tế bào thần kinh và gây yếu cơ hoặc tê liệt, có khả năng liên quan đến vaccine. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng đây không phải là một trở ngại cho việc tiêm vaccine. Vào tháng 3, một nhóm cố vấn của FDA đã bỏ phiếu với tỷ lệ 10:2 ủng hộ việc phê duyệt vaccine dựa trên tính an toàn cũng như nhất trí khuyến nghị vaccine dựa trên hiệu quả của nó.

Một loại vaccine RSV thứ hai dành cho người lớn tuổi, từ Pfizer, cũng dự kiến được FDA chấp thuận vào cuối tháng 5. Tuy nhiên, một số thành viên bày tỏ lo ngại rằng không có đủ người bị nhiễm RSV tham gia thử nghiệm của Pfizer để đánh giá đầy đủ hiệu quả của mũi tiêm, cũng như lo lắng về mối liên hệ tiềm ẩn với Guillain-Barré. Một người đàn ông trong cuộc thử nghiệm của Pfizer đã mắc Guillain-Barré sau khi tiêm vaccine và một người phụ nữ mắc hội chứng Miller Fisher, một bệnh thần kinh hiếm gặp.

FDA đã yêu cầu Pfizer tiến hành nghiên cứu về nguy cơ mắc bệnh Guillain-Barré sau khi vaccine của họ được phê duyệt. Pfizer cũng đã thử nghiệm lần tiêm vaccine thứ hai cho phụ nữ mang thai để giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV. FDA đang xem xét dữ liệu và có thể đưa ra quyết định vào tháng 8.

RSV thường gây bệnh đường hô hấp dưới thể nhẹ đối với người lớn khỏe mạnh. Tuy nhiên với những nhóm người có hệ miễn dịch suy yếu, như người già và trẻ sơ sinh, virus có thể dẫn đến viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản, làm viêm đường thở và gây tắc nghẽn bằng chất nhầy. là những đối tượng có nguy cơ cao nhiễm bệnh. Khoảng10.000 người từ 65 tuổi trở lên và 300 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do RSV mỗi năm ở Mỹ.

Các ca nhiễm RSV thường đạt đỉnh điểm từ cuối tháng 12 đến giữa tháng 2. Nhưng các ca bệnh năm 2022 bắt đầu gia tăng vào mùa hè khi mọi người bỏ qua những biện pháp phòng ngừa đại dịch.

Dormitzer cho biết GSK không có kế hoạch nghiên cứu thêm về việc tiêm vaccine cho những người mang thai sau khi một thử nghiệm trước đó liên quan đến một phiên bản vaccine hơi khác, chỉ ra tỷ lệ sinh non cao hơn ở một số người được tiêm. Tuy nhiên, GSK đang nghiên cứu việc tiêm vaccine cho những người từ 50 đến 59 tuổi, đặc biệt là những người có vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Ngoài GSK và Pfizer, hiện một số công ty cũng đang nghiên cứu và phát triển vaccine RSV như Moderna và Bavarian Nordic, nhà sản xuất vaccine Jynneos mpox phòng chống bệnh đậu mùa khỉ.

Yến Nhi (Theo CNN, NBC News)