"Tiêm kích tàng hình F-22 số đuôi AF-07-146 hoàn thành chuyến bay nghiệm thu tại căn cứ Elmendorf-Richardson ở bang Alaska hôm 4/5. Đây là bài kiểm tra cuối cùng, kết thúc 5 năm khôi phục khả năng hoạt động của máy bay 146 sau tai nạn ở bang Nevada năm 2018. Phi cơ được trở lại phi đội chiến đấu cùng ngày", không quân Mỹ ra thông cáo cho biết hôm 9/5.
Hình ảnh được quân đội Mỹ công bố cho thấy hoạt động kiểm tra máy bay trên mặt đất hồi tháng 4, cũng như giai đoạn chuẩn bị và cất cánh bay thử diễn ra đầu tháng 5. Chi phí sửa chữa chiếc F-22 không được tiết lộ.
Không quân Mỹ từng mất một tháng tháo rời máy bay và đưa nó vào vận tải cơ chiến lược C-5 Galaxy để chuyển về căn cứ Elmendorf-Richardson. Lực lượng này tốn thêm một năm chạy phần mềm mô phỏng để xác định khả năng khôi phục hoạt động cho phi cơ, sau đó mới lên kế hoạch sửa chữa.
"Mọi thứ đều suôn sẻ trong phần mềm mô phỏng, máy bay được đưa đến nhà chứa và đặt trên bệ đỡ từ tháng 1/2020. Đó là khi chúng tôi bắt đầu tháo sạch mọi thứ trên phi cơ, đến khi nó chỉ còn bộ khung thân. Các nhà thầu dân sự mất 16 tháng để thay gần như toàn bộ phần bụng máy bay", trung sĩ Kevin Fitch, kỹ thuật viên tham gia dự án sửa chữa, cho hay.
Lầu Năm Góc và các nhà thầu dân sự cũng gặp nhiều khó khăn trong quá trình khôi phục máy bay, do dây chuyền sản xuất tiêm kích F-22 đã ngừng hoạt động từ lâu, trong khi số máy bay trong biên chế tương đối nhỏ và không có sẵn phi cơ để tháo dỡ linh kiện.
"Chúng tôi phải phối hợp với nhiều cơ quan và bộ phận kỹ thuật để kiếm nguồn phụ tùng cho 146. Những bộ phận giữ lại được sau sự cố cũng được tái sử dụng trên máy bay", Fitch nói thêm.
Máy bay F-22 số đuôi AF-07-146 gặp sự cố trong chuyến bay tốt nghiệp của phi công tham gia khóa học nâng cao chuyên môn tại căn cứ không quân hải quân Fallon ở bang Nevada hồi tháng 4/2018.
Các nhà điều tra không quân Mỹ kết luận sự cố bắt nguồn từ dữ liệu cất hạ cánh sai sót do chênh lệch độ cao và chiều dài đường băng giữa sân bay Elmendorf-Richardson với Fallon. Điều này khiến phi công điều khiển chiếc 07-4146 kéo mũi cất cánh và thu càng quá sớm, khiến máy bay không đủ lực nâng và nhanh chóng mất độ cao, trượt dài trên đường băng.
Đây không phải lần đầu tiêm kích F-22 Mỹ mài bụng trên đường băng. Một phi cơ gặp sự cố tương tự ở căn cứ Tyndall hồi năm 2012 và bị hỏng nhẹ hơn chiếc 146. Tuy nhiên, quá trình sửa chữa kéo dài tới 6 năm và tiêu tốn khoảng 35 triệu USD.
Không quân Mỹ đang vận hành tổng cộng 183 tiêm kích F-22, nhưng chỉ có 125 chiếc đủ khả năng chiến đấu. Số còn lại được dùng cho nhiệm vụ thử nghiệm hoặc huấn luyện phi công mới, do thiếu trang thiết bị và phần mềm dùng trong tác chiến. Mỗi tiêm kích F-22 có giá xuất xưởng gần 180 triệu USD, chưa kèm theo vũ khí trang bị.
Đề xuất ngân sách năm 2024 của không quân Mỹ cho thấy lực lượng này muốn loại biên 32 chiếc F-22A Block 20, hiện đóng vai trò huấn luyện và nhiệm vụ ngoài chiến đấu. Điều đó khiến số lượng tiêm kích F-22 trong biên chế của Mỹ sẽ giảm từ 183 xuống còn 151.
Vũ Anh (Theo Drive)