Báo cáo "Đánh giá mối đe dọa hàng năm" do Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ công bố hôm 8/3 nói rằng Trung Quốc đã sử dụng ưu thế vượt trội trong chuỗi cung ứng để buộc các công ty và quốc gia chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ cho nước này. Cộng đồng tình báo Mỹ nhận thấy Trung Quốc sử dụng sức mạnh kinh tế này song song sức mạnh quân sự để đảm bảo ảnh hưởng khu vực và toàn cầu.
"Chính phủ Trung Quốc có khả năng tận dụng vị trí thống trị trong những chuỗi cung ứng toàn cầu quan trọng nhằm nỗ lực hoàn thành mục tiêu của họ, dù có thể chính họ cũng phải chịu tổn thất đáng kể", báo cáo nêu.
Theo tình báo Mỹ, kịch bản Trung Quốc thống nhất đảo Đài Loan có thể là mối nguy hiểm đặc biệt vì hòn đảo là nhà cung cấp hàng đầu các thành phần công nghiệp và công nghệ. "Sẽ có những tác động trên diện rộng, trong đó có gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu đối với chip bán dẫn vì Đài Loan là nơi sản xuất hàng đầu chip tiên tiến", theo báo cáo.
Công nhân sản xuất chip tại một nhà máy của công ty bán dẫn Jiejie, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc năm 2021. Ảnh: AFP.
Sự gián đoạn do đại dịch Covid-19 gây ra đã cho thế giới thấy tầm quan trọng của chuỗi cung ứng, cách thành phần của sản phẩm đi từ vô số nguồn trên khắp thế giới, qua nhiều quốc gia để lắp ráp sơ bộ, hoàn thiện trước khi sản phẩm tiếp cận thị trường. Đại dịch đã chứng minh rằng sự gián đoạn của một nhà máy duy nhất ở Trung Quốc hoặc nơi khác có thể làm ngừng hoạt động của các hoạt động công nghiệp lớn trên toàn cầu.
Báo cáo "Đánh giá mối đe dọa hàng năm" chỉ ra sự thống trị của Trung Quốc trong các lĩnh vực công nghệ như chất bán dẫn, khoáng chất quan trọng, pin, tấm pin mặt trời và dược phẩm. Nó cũng nhắc đến bài phát biểu tháng 4/2020 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, khi ông nói rằng Trung Quốc muốn tăng cường thế phụ thuộc của toàn cầu vào nước này để phát triển khả năng răn đe.
"Sự thống trị của Trung Quốc tại các thị trường này có thể gây rủi ro đáng kể cho ngành sản xuất và tiêu dùng Mỹ, phương Tây nếu chính phủ Trung Quốc có thể tận dụng một cách khéo léo sự thống trị để đạt được lợi ích chính trị hoặc kinh tế", báo cáo cho biết.
Báo cáo về mối đe dọa cũng chỉ ra những thách thức quân sự từ Trung Quốc. Theo báo cáo, khả năng tên lửa thông thường của quân đội Trung Quốc có thể đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các lực lượng và căn cứ Mỹ ở Đông Á.
Trong lĩnh vực vũ trụ, đến năm 2030, Trung Quốc có thể đạt "đẳng cấp thế giới" trong hầu hết lĩnh vực công nghệ. Vào thời điểm đó, lĩnh vực vũ trụ thương mại của Trung Quốc sẽ là đối thủ cạnh tranh toàn cầu lớn có thể đe dọa các đối thủ phương Tây, báo cáo nhấn mạnh.
Trung Quốc hiện chưa bình luận về báo cáo của Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ.
Bất chấp những nỗ lực hàn gắn quan hệ, căng thẳng Mỹ - Trung gần đây gia tăng sau khi Mỹ bắn hạ khí cầu Trung Quốc bị nghi hoạt động do thám và cáo buộc Bắc Kinh lên kế hoạch viện trợ vũ khí hỗ trợ Nga ở Ukraine. Quyết định hoãn chuyến thăm Bắc Kinh của Ngoại trưởng Blinken sau sự cố khí cầu khiến hai nước mất đi cơ hội để thảo luận biện pháp hạ nhiệt căng thẳng.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Ngoại trưởng Tần Cương gần đây liên tiếp cáo buộc Washington kiềm tỏa Bắc Kinh phát triển và tạo ra vực thẳm trong quan hệ song phương. Trong khi đó, Nhà Trắng khẳng định Washington muốn cạnh tranh với Bắc Kinh, không muốn xung đột.
Huyền Lê (Theo AFP)