"Chúng ta đã đóng góp 1,4 tỷ USD cho chương trình F-35 và Mỹ đã đưa ra đề xuất nhằm hoàn trả số tiền này. Về vấn đề đó, chúng tôi cho rằng cần thực hiện những bước đi cần thiết để đáp ứng yêu cầu phòng thủ đất nước", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói với các phóng viên hôm qua, thêm rằng các tiêm kích F-16 mới sẽ giúp Ankara phát triển lực lượng không quân.
Các nguồn tin giấu tên hôm 7/10 cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã đề nghị Mỹ bán 40 chiến đấu cơ F-16 và 80 bộ phụ tùng để hiện đại hóa tiêm kích hiện có, thêm rằng Bộ Ngoại giao và quốc hội Mỹ đang xem xét phương án này.
Tiêm kích F-16 Thổ Nhĩ Kỳ diễn tập hồi năm 2014. Ảnh: Không quân Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ đặt hàng hơn 100 tiêm kích F-35A do Lockheed Martin chế tạo, song bị loại khỏi chương trình vào năm 2019 sau khi mua tổ hợp phòng không S-400 do Nga sản xuất. Mỹ hồi tháng 12/2020 cũng áp lệnh trừng phạt nhằm vào Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cùng Ismail Demir, lãnh đạo cơ quan này, và ba nhân viên khác.
Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ, hai đồng minh NATO, trong 5 năm qua xáo trộn chưa từng có xoay quanh bất đồng về tình hình Syria, mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa Ankara và Moskva cùng tham vọng hải quân của Thổ Nhĩ Kỳ ở Địa Trung Hải.
Một số nghị sĩ Mỹ cũng có thái độ tiêu cực với Thổ Nhĩ Kỳ trong những năm qua, chủ yếu liên quan đến thương vụ S-400 và vấn đề nhân quyền, khiến thương vụ mua tiêm kích F-16 có thể bị gây khó dễ tại quốc hội Mỹ.
Mỹ nhiều lần cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ không mua thêm vũ khí của Nga. Tuy nhiên, Tổng thống Erdogan tuyên bố nước này có ý định mua lô S-400 thứ hai, động thái có thể làm rạn nứt thêm quan hệ với Mỹ.
Lưỡng đảng tại quốc hội Mỹ ủng hộ thúc đẩy chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden gây thêm áp lực lên Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, Ankara bày tỏ hy vọng xây dựng quan hệ tốt đẹp hơn với Washington dưới thời Biden.
Vũ Anh (Theo Reuters)