"Một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu hoặc máy bay của Philippines ở Thái Bình Dương, bao gồm Biển Đông, sẽ kích hoạt nghĩa vụ của chúng tôi theo Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ Mỹ - Philippines", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price tuyên bố hôm 7/4.
"Chúng tôi chia sẻ quan ngại với đồng minh Philippines trước thông tin Trung Quốc tiếp tục tập trung dân quân hàng hải gần đảo Sinh Tồn Đông", ông nói.
Đội tàu hơn 200 chiếc của Trung Quốc neo đậu tại bãi đá ngầm gần đảo Sinh Tồn Đông, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, từ hôm 7/3, bật đèn suốt đêm mà không đánh bắt dù thời tiết thuận lợi. Giới chức Philippines cáo buộc nhóm tàu này do lực lượng dân quân biển Trung Quốc vận hành.
Sau nhiều ngày neo đậu, đội tàu Trung Quốc tỏa đi các đá ngầm và đảo khác trong khu vực vào ngày 31/3. Tuy nhiên, Philippines nói hơn 40 tàu Trung Quốc vẫn ở bãi ngầm gần đảo Sinh Tồn Đông, cáo buộc Trung Quốc mưu đồ "chiếm thêm các khu vực khác ở Biển Đông".
Trung Quốc từ chối đề nghị rút tàu của Manila, phủ nhận có lực lượng dân quân trên tàu, cho hay các tàu trên đang trú ẩn do thời tiết xấu.
Căng thẳng giữa Đài Loan và Bắc Kinh cũng gia tăng. Đài Loan hôm 7/4 thông báo 15 máy bay của Trung Quốc đại lục đã đi vào vùng nhận dạng phòng không của hòn đảo. Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất và sẵn sàng dùng vũ lực nếu cần thiết. Quân đội Trung Quốc gần đây liên tục diễn tập với khí tài tối tân ở eo biển Đài Loan.
Price bày tỏ "quan ngại" về các động thái của Trung Quốc, khẳng định "Mỹ duy trì khả năng chống lại bất kỳ biện pháp sử dụng vũ lực hoặc ép buộc có thê gây nguy hiểm cho an ninh hoặc xã hội, kinh tế của người dân Đài Loan".
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ sử dụng từ ngữ trong Đạo luật Quan hệ Đài Loan, theo đó, Mỹ có nghĩa vụ cung cấp cho hòn đảo phương tiện tự vệ trước Bắc Kinh.
Hồng Hạnh (Theo AFP)